Ο έλληνας ζωγράφος και κοινωνιολόγος Γιάννης Μισέλ (Μιχαλακόπουλος)
έχει πια αποτραβηχτεί στη γενέτειρά του, στις όχθες του Μέγδοβα. Όπου, σε συνθήκες
απόλυτης μόνωσης, ακαταπαύστως ζωγραφίζει και στοχάζεται. Στοχάζεται και
ζωγραφίζει. Ωστόσο, έχοντας ζήσει στο Παρίσι (φθινόπωρο και χειμώνα του 1971) όπου
και είχε κυνηγήσει την τύχη του, έχει πια πολιτογραφηθεί Γάλλος. Ή τουλάχιστον έτσι
αισθάνεται. Με εμπειρία απάνου στα θέματα της Γαλλίας («ο Γάλλος» – έτσι τον φωνάζουν οι συμπατριώτες του Ευρυτάνες, λόγω και της ενδυμασίας του), νιώθει ότι τούτη την ώρα, μετά το τρομοκρατικό χτύπημα, έχει πολλά να πει. Και ασφαλώς
δηλώνει, όπως έγραψε και στο Twitter,
#JeSuisParis!
«Χτύπησανε το Παρίσι! Την πόλη του φωτός!» διακηρύσσει ο Γιάννης Μισέλ. «Έχω ζήσει στη Γαλλία, ξέρεις, και
μάλιστα τις καλές εποχές της. Τη δεκαετία του ’70. Και την αγαπώ. Σαν δεύτερη
πατρίδα μου την έχω. Πολιτισμικά μπορεί και σαν πρώτη!» μας εκμυστηρεύεται με ειλικρίνεια.
Για να συνεχίσει, εμφανώς θορυβημένος: «Δεν μπορώ να σου περιγράψω πόσο
συγκλονίστηκα όταν έμαθα για την τρομοκρατική επίθεση. Μερντ! Φοβερό αυτό που
έγινε στη Γαλλία! Τι να λέμε τώρα!..». Και αμέσως προσθέτει: «Γι’ αυτό και ενεργήθηκα γρήγορα και στον λογαριασμό μου στο Twitter. Κι έγραψα #JeSuisParis!».
«Χτυπήσανε το Παρίσι! Την πόλη του διαφωτισμού! Θέλησαν να
πλήξουν αυτό που εγώ ονομάζω “δυτικό τρόπο ζωής”» συνεχίζει ο Γιάννης Μισέλ. Θα
τονίσω κάτι: «Αυτοί που χτυπήσανε το Παρίσι χτυπήσανε την ίδια τη ζωή!» σχολιάζει,
χωρίς να μασάει τα λόγια του, ο γαλοθρεμμένος καλλιτέχνης / κοινωνιολόγος. Για
να συμπληρώσει: «Το χτύπημα αυτό ήταν πλήγμα στις ευρωπαϊκές αρχές κι αξίες! Λιμπερτέ,
Εγκαλιτέ, Φρατερνιτέ!».
«Χτυπήσανε το Παρίσι, την πόλη της τέχνης και του
πολιτισμού!» σχολιάζει ο Γιάννης Μισέλ. Άλλο πράμα αυτοί οι Γάλλοι. Κυλτύρ!
Πολιτισμένοι άνθρωποι, όχι σαν εσάς τους Έλληνες. Εντίθ Πιαφ, Υβ Μοντάν, Μπριτζίτ
Μπαρντό! Λες σ’ έναν γάλλο φίλο “Τομά, θα πάμε στην γκαλερί και πότε;” Και σου
απαντά μεμιάς “ουί, ουζουρντουί!”. Αυτοί είναι οι Γάλλοι! Αυτό είναι το Παρίσι!»
δηλώνει με εκφραστικότητα ο Γιάννης.
«Χτυπήσανε το Παρίσι! Την πόλη των μποέμ!»
φωνάζει με αφειδώλευτη πίκρα ο Γιάννης Μισέλ. «Νέος ζωγράφος εγώ, και φτάνω το
’70 στο Παρίσι, το κέντρο της ζωγραφικής τέχνης! Το κέντρο της τέχνης μου! Να
αναπνεύσω καλλιτεχνικό αέρα! Κι αμέσως, πίστεψέ με, νιώθω καλλιτέχνης! Φορώ το
κοτλέ σακάκι μου, ζώνομαι το κασκόλ μου, βάνω στο κεφάλι και τον μπερέ μου, και ξαμολιέμαι
να ζήσω μποέμικα. Πηγαίνω και ζωγραφίζω κάτω από τις γέφυρες του Σηκουάνα
ολημερίς, το βράδυ, αδύνατος και χλομός, το ρίχνω στο πιοτό μέχρι τελικής πτώσεως καπνίζοντας και αναρίθμητα Ζιτάν καποράλ, και μετά κοιμούμαι σε μια μικρή κάμαρη, πάνω σε μια
σοφίτα, χωρίς ρεύμα και ζεστασιά. Αλλά ήμουν στο Παρίσι, διάολε! Πα μαλ! Λίγο
μποέμ, λίγο κλοσάρ, αλλά αρτίστ εκατό τοις εκατό!» διηγείται με συγκίνηση, αναπολώντας,
ο εβδομηντάχρονος καλλιτέχνης.
«Γιατί, όμως, δεν ήλθε τελικά η καλλιτεχνική αναγνώριση, Γιάννη;»
ρωτούμε με δισταγμό, όσο πιο διακριτικά μπορούμε. Η απάντηση έρχεται χωρίς
περαιτέρω σκέψη, σαν να την έχει επεξεργαστεί εδώ και πολύν καιρό ο Μισέλ / Μιχαλακόπουλος. «Ντακόρ... Να σου πω… Εδώ είναι Ελλάδα, δεν είναι Γαλλία. Δεν καταλαβαίνουν οι άνθρωποι
και πολύ από τέχνη – ειδικά από καλή τέχνη, αντισυμβατική, με γερά μηνύματα,
τουτέστιν τέχνη απαιτητική, όπως είναι η δικιά μου» σχολιάζει. «Αν είχα μείνει
στη Γαλλία;» θέτει μόνος του το ερώτημα. «Χμ, ναι, σίγουρα θα ήταν αλλιώς τα
πράγματα. Μπιενσύρ! Πολύ διαφορετικά. Τρεμπιέν! Γιατί με τους Γάλλους μιλούμε την ίδια γλώσσα – και
όχι μόνο κυριολεκτικά. Ταιριάζουν τα χνώτα μας βρε αδερφέ – πώς να το κάνουμε!»
απαντά με κατηγορηματικότητα.
«Τι σημαίνει, αλήθεια, το πρόσφατο τρομοκρατικό χτύπημα, Γιάννη;» τον
ρωτούμε. «Να ξέρεις ότι το χτύπημα αυτό δεν ήταν ένα απλό χτύπημα» αποκαλύπτει
ο Γιάννης Μισέλ. «Σκόρπισε τον τρόμο στην καρδιά της Ευρώπης! Είναι τρομερό να
σκοτώνονται άνθρωποι! Άνθρωποι που απλά θέλουν να ζήσουν καλά. Και πάνω σ’ αυτό
κάτι πρέπει να κάνουμε. Πριν να είναι πολύ αργά. Το μπορούμε! Αρκεί να το
θέλουμε! Δεν υπάρχει δεν μπορώ, υπάρχει δεν θέλω! Βουλουάρ σε πουβουάρ!» μας λέει
με πίστη πολλή. Και προσθέτει: «Για να γίνεις ένα με τη Γαλλία, να μπεις στο πετσί αυτής της ευλογημένης χώρας ίσαμε το μεδούλι, χρειάζεται να ξέρεις τα
Γαλλικά φαρσί, όπως εγώ. Έρχονται πολλές φορές διάφοροι στη Γαλλία, στο Παρίσι,
χωρίς να ξέρουν γρι από γλώσσα. Τη γαλλική γλώσσα, τη γεμάτη μουσικότητα. Τη
γαλλική γλώσσα, την ικανή από μόνη της να σε εκπολιτίσει. Κι έτσι
περιθωριοποιούνται. Και μετά γίνονται τρομοκράτες. Θέλετε να μετοικήσετε; Ντακόρ. Αλλά, παρντόν, γιατί έρχεστε στη Γαλλία βρε άνθρωποι; Πουρκουά; Μιλάτε τη γαλλική; Παρλεβού φρανσέ;»
«Πώς χρειάζεται να σταθεί ετούτη την ώρα η Δύση, Γιάννη,
απέναντι στο φαινόμενο της τρομοκρατίας;» τον ρωτούμε. Ο Γιάννης Μισέλ σκέφτεται,
σκέφτεται πολύ, αναλογιζόμενος προφανώς τη βαρύτητα του ερωτήματος. «Θα έλεγα
ότι χρειάζεται μεγαλύτερη ψυχραιμία. Και περισσότερη περίσκεψη – ναι, σίγουρα
περισσότερη περίσκεψη!» απαντά. «Αλλά και ήπιο πολιτικό κλίμα, κατανόηση και
συνεργασία. Επίσης, σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Απαιτείται, ακόμη, αυτό που
εγώ ονομάζω “διεθνή συνεννόηση”. Και αυτό που εγώ λέω “εθνική συνεννόηση” στο
εσωτερικό κάθε κράτους. Μόνο έτσι θα βγούμε από το τούνελ της τρομοκρατίας!»
ισχυρίζεται ο Μισέλ. Αλλά αισθάνεται την ανάγκη κάτι να συμπληρώσει: «Και πάνω
σ’ αυτό θα σου πω κάτι – όχι τόσο με την ιδιότητα του καλλιτέχνη, όσο με αυτή του
κοινωνιολόγου. Το κλειδί για να καταλάβουμε το χτύπημα στο Παρίσι είναι ο παράγων φανατισμός!» μας λέει στοχαστικά ο Μισέλ. «Να ξέρεις ότι η θρησκεία γεννά το
μίσος και τον φανατισμό, όπως έχει γράψει στο σχετικό δοκίμιό του και ο
συνάδελφος κοινωνιολόγος, Alain Pissard».
Κι εδώ θα πω και κάτι άλλο, και να το βάλεις καλά στο μυαλό σου: Το στοίχημα
είναι να συνεχίσουμε τη ζωή μας σαν να μην συνέβη τίποτα! Το κρίσιμο είναι να
μην αφήσουμε να μας φοβίσουν! Αλλιώς θα έχουν νικήσει οι τρομοκράτες!»
επισημαίνει. «Επίσης θα ήθελα οι πολιτικοί με όμικρον γιώτα να σταματήσουν να
κάνουν πολιτική με ήτα πάνω στα πτώματα!» λέει με πολλήν οργή μέσα του. «Ωραία
όλα αυτά, Γιάννη, αλλά ίσως και κάπως γενικά. Πρακτικά, εμείς οι άνθρωποι τι
θα πρέπει να κάνουμε; Πώς να αντιμετωπίσουμε τη φρίκη της μουσουλμανικής
τρομοκρατίας;» τον ρωτούμε. Ο Γιάννης Μισέλ δεν δυσκολεύεται να απαντήσει: «Αν γυρνούσαμε
στην τέχνη; Στην ποίηση, τη ζωγραφική; Αν αντιμετωπίζαμε την πραγματικότητα με λογισμό και μ’ όνειρο; Αν βάλουμε στη ζωή μας τον έρωτα; Αν
ονειρευτούμε; Απλά θέτω τα ερωτήματα. Σαν τροφή για σκέψη. Νουριτούρ πουρ λα
πενσέ».
«Θ’ αλλάξει το
πρόσφατο τρομοκρατικό χτύπημα την καθημερινότητα του Γάλλου, του Παριζιάνου;»
ρωτούμε τον Γιάννη Μισέλ. «Δεν ξέρεις τι είναι το Παρίσι, τι είναι οι Γάλλοι. Γι’
αυτό ρωτάς. Άσε με να σου πω εγώ, που ξέρω καλά Γάλλους και Παρίσι. Σαν την παλάμη μου. Αφού έχω ζήσει στη Γαλλία. Παρίσι! Η πόλη των μπον βιβέρ! Ρεστοράν, καφέ, μπιστρό. Ογκρατέν,
κρεμ μπρουλέ και εσκαργκό. Σαμπάνια και κονιάκ. Κρασί, παστίς και αρμανιάκ. Κρουασάν,
μπαγκέτ και μπριός. Σανέλ, Ντιόρ μα και Λακόστ» μας λέει γεμάτος οίστρο.
Και
στη συνέχεια παίρνει θέση για τους Γάλλους, ορθοτομών τον λόγο της αληθείας. «Οι
Γάλλοι, πίστεψέ με, δεν πρόκειται να πτοηθούν από το χτύπημα. Είναι άνθρωποι
που θα βγούνε έξω. Που θα πάνε στα θέατρα, στις γκαλερί, στις συναυλίες. Που θα
φάνε στα ρεστοράν και θα κάτσουν στα μπιστρό. Που θα πιούνε και ένα ποτηράκι
παραπάνω με κουβεντολόι, ατέλειωτο κουβεντολόι! Θα έλεγα ότι οι Γάλλοι είναι ο
λαός εκείνος που ξέρει να ζει! Διαφορετικό πράμα οι Γάλλοι. Βιβ λα ντιφεράνς!»
υπογραμμίζει.
Το τρομοκρατικό χτύπημα, πάντως, συνεχίζει να τον πληγώνει – και μάλιστα πολύ. Αυτό είναι κάτι παραπάνω από φανερό. Νιώθει ότι χτυπήσανε τη δική του πατρίδα. Αφού αισθάνεται πέρα
για πέρα δυτικός, πέρα για πέρα Γάλλος. Και ξεσπά εναντίον των τρομοκρατών: «Ως
πού θα φτάσουν τα κόλπα σας, βρε κανάγιες; Τι θα κάνουμε με τον φανατισμό σας; Σας
ενοχλεί ο δυτικός τρόπος ζωής; Αμέτε στο καλό, μερσί και μπονουί!» εκστομίζει
με οργή. «Θέλετε Παρίσι; Αντέστε να μάθετε πρώτα πολιτισμό και ιστουάρ, κι ορεβουάρ! Θέλετε να είστε κάτοικοι Γαλλίας; Πάψτε να είστε σαμποτέρ, κι ατουταλέρ». Και συνεχίζει,
ετούτη τη φορά γλυκαίνοντας: «Χτυπήσανε το Παρίσι! Την πόλη του έρωτα! Εκεί που
πρωτοένιωσα και τη δική μου την καρδιά να σκιρτά. Για την Πενελόπ, την
πανέμορφη εκείνη μαντεμουαζέλ. Τι ευτυχία Θεέ μου! Σερσέ λα φαμ! Πενελόπ μον αμούρ!.. Τι έρωτας κι αυτός… Ούτε
που μπορείς να φανταστείς για πόσο μεγάλον έρωτα μιλούμε. Βόλτες ατέλειωτες,
αγκαλιά, στα μπουλεβάρ! Παθιασμένα φιλιά σε Μονμάρτρ, Ριβ Γκως, Σαν Ζερμαίν ντε Πρε! Ώρες
ατέλειωτες με πολλή κουβέντα, πιασμένοι χέρι-χέρι στο Καφέ ντε Φλορ! Θεέ μου, πόσες αναμνήσεις! Τι έρωτας! Γιατί αυτό
είναι το Παρίσι. Μια πόλη ταυτισμένη με τον έρωτα! Τον Θεό Έρωτα! ♫ Α Παρίιιι! ♪ Καντ
εν αμούρ φλερίιιι! ♫
