Sunday, February 20, 2011

Μιλτιάδης Έβερτ (1939-2011): Ήταν ένας Μεγάλος…



Με τον αδόκητο (;) θάνατο του Μιλτιάδη Έβερτ, άλλος ένας σημαντικός Έλληνας, άλλος ένας Μεγάλος, άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο, «αφήνοντας και την Ελλάδα φτωχότερη» (όπως λέγουν και οι επαγγελματίες νεκρολόγοι). Θα λέγαμε, ότι με την πρόσφατη αυτή αποδήμηση περισσότερα έχασε η Ελλάς παρά ο ίδιος ο αποδημήσας – όσο γλυκιά κι αν είναι η ζωή για κάθε άνθρωπο, και ειδικά για τον μακαρίτη τον Μιλτιάδη, έναν Ηδονιστή, έναν άνθρωπο που απελάμβανε τη ζωή (στην υλική της διάσταση) μέχρι το μεδούλι, έναν Γαργαντούα των αισθήσεων.

 

Ο Μιλτιάδης είχε πολλά να προσφέρει στην Ελλάδα. Δεν μπόρεσε όμως τελικά, να δώσει κάθε ικμάδα των δυνάμεών του γι’ αυτή την πατρίδα. Δεν του επετράπη. Είναι γνωστόν ότι το ανυπέρβλητο ελληνικό φως, το – σύμφωνα με τους γνωστούς «Ελυτισμούς-Αλεπουδελισμούς» –  ποιοτικότερο και λαμπερότερο  φως σε ολόκληρο τον πλανήτη, έχει το εξής πρόβλημα: καίτοι ανυπέρβλητο, αδυνατεί να φωτίσει σωστά τα μεγάλα αναστήματα, με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζονται όπως τους πρέπει, να μην αναγνωρίζεται δηλαδή ολόκληρη η γκάμα των δυνατοτήτων τους. Έτσι – δυστυχώς για τον ίδιο τον Μιλτιάδη, αλλά κυρίως δυστυχώς για εμάς – συμφέροντα ισχυρότερα αυτού, εμπόδισαν τον Μεγάλο αυτόν άνδρα να φτάσει μέχρι τη θέση του Πρωθυπουργού και Κυβερνήτη. Όχι ότι ο Μιλτιάδης δεν έκανε την καριέρα του – ίσα-ίσα. Ο σοφός ελληνικός λαός τον ανέδειξε  και Βουλευτή και Υπουργό και Δήμαρχο και Πρόεδρο της ΝΔ. Δεν του έδωσε, όμως, την δυνατότητα να κυβερνήσει το Έθνος. Όλοι όσοι ξέρουν πρόσωπα και πράγματα, έχουν να λένε ότι η Ελλάς απώλεσε μια τεράστια ευκαιρία. Ο ρους αυτού του ιδιαίτερου Έθνους θα ήταν πιθανότατα πολύ διαφορετικός με τα στιβαρά χέρια του Μιλτιάδη επάνω στο τιμόνι...


Σε γενικές γραμμές, οι λεγόμενοι «ταγοί» («πνευματικοί άνθρωποι», πολιτικοί, δημοσιογράφοι και τα ρέστα) έκαναν το καθήκον τους, αναγνωρίζοντας, μετά θάνατον, το μεγαλείο του Μιλτιάδη. Κάποιοι, όμως, ευτυχώς ελάχιστοι, δεν είδαν στον Μιλτιάδη αυτό που είδε όλος ο υπόλοιπος κόσμος, δηλαδή την ικανότητα, την ευφυΐα, την αυταπάρνηση, το μεγαλείο. Τον αξιολόγησαν ως μέτριο, ως αστοιχείωτο, ως κουμπούρα, ως ασήμαντο. Κοιτώντας τον Μιλτιάδη, αντί να δουν έναν διαπρεπή πολιτικό, έβλεπαν έναν ασήμαντο πολιτικάντη. Είναι, άλλωστε, γνωστό, ότι η Ελλάς είναι η χώρα του φθόνου και της μνησικακίας, η χώρα που δεν ανέχεται τα μεγάλα αναστήματα. Έτσι, αυτοί οι ελάχιστοι επικεντρώθηκαν στα μικρά και αγνόησαν τα μεγάλα. Χλεύασαν ό,τι τους τύφλωνε με την λάμψη του, ό,τι δεν καταλάβαιναν, ό,τι τους ξεπερνούσε.


Τον κατηγόρησαν ότι υπέπιπτε σε πλήθος σολοικισμών και βαρβαρισμών. Πράγματι, ο Μιλτιάδης έκανε και τα λαθάκια του. Μίλαγε για «πληροφοριακή» (αντί για πληροφορική) και για «ακραία περιοχή» (αντί για ακριτική)· έλεγε «των τρεχόντων εξελίξεων», «των πληγέντων περιοχών», «η πρόοδο της χώρας», «η έξοδο της χώρας από την κρίση», «θα υπάρξει πλήρη ταύτιση», «με υγιούς πόρους»· έκανε λόγο για «συνθετικό όνομα για τα Σκόπια» (αντί για σύνθετο)· δήλωνε ότι «στα Ίμια έπρεπε να αναστείλουμε τη σημαία», ότι «μπαίνει το πρώτο πετράδι για την ειρήνη» ή ότι «θα έχω βάλει ένα πετράδι προς αυτή την κατεύθυνση»· έλεγε «ο ιθύνος νους», «η άσκηση βέτου», «ο γιος της θυρωρούς», «η αχίλλειος φτέρνα». Ενώ, τις σπάνιες φορές που εκνευριζόταν όταν του ασκούσαν έντονη κριτική, απαντούσε «και το ύψωμα των φόνων όχι σε μένα!» ή «προσέξτε πώς απευθύνεστε στον αξιωματικό της αρχηγικής αντιπολίτευσης, γιατί η απάντησή μου θα είναι σκληρή!». Και όλες αυτές οι επιτιμήσεις με σκοπό να τον μειώσουν, να τον εξουθενώσουν, να τον ακυρώσουν. Λες και η μεγάλη Πολιτική είναι θέμα γραμματικής και συντακτικού.

 

Εντάξει. Η μόρφωση ουδέποτε υπήρξε το δυνατό χαρτί του Μιλτιάδη. Είχε να ανοίξει βιβλίο από το πανεπιστήμιο, όπου και εκεί δεν τα πήγαινε καθόλου καλά, αφού μόλις και μετά βίας κατόρθωσε να πάρει το πτυχίο του από την Ανωτάτη Εμπορική. Έκτοτε, όσοι είχαν την τύχη να τον γνωρίζουν προσωπικά, αναγνωρίζουν ότι η σχέση του Μιλτιάδη με το βιβλίο ήταν περίπου όση η σχέση του Νίκου Χατζηνικολάου με το λεπτό χιούμορ. Μόνο κάτι λευκώματα ξεφύλλιζε πότε-πότε (εδώ έβαζε το χεράκι της και η σύζυγός του), ενώ επαίρετο ότι ήξερε απ’ έξω κι ανακατωτά όλες τις ιστορίες του… «Λούκυ Λουκ»! Ο Μιλτιάδης, βεβαίως, με την εντιμότητα που τον διέκρινε, ουδέποτε έκρυψε την ακαλλιεργησία του. Αντιθέτως, αυτοσαρκαζόταν με τον παροιμιώδη χιουμοριστικό του τρόπο. Ο ίδιος δήλωνε ότι, ως μαθητής, στο μάθημα της Έκθεσης έπαιρνε πάντοτε 20, προσθέτοντας όμως ότι το 20 αυτό αφορούσε το άθροισμα της βαθμολογίας του σε… τέσσερις εκθέσεις! Επιπλέον, κάποτε, με αφορμή την εισαγωγή του μονοτονικού, δεν δίστασε να δηλώσει: «Εγώ είμαι περήφανος για την κατάργηση των τόνων, γιατί ποτέ δεν έμαθα να τους χρησιμοποιώ».

 

Τραυματικό – όσο και άδικο – χτύπημα στον Μιλτιάδη, έδωσε ο δάσκαλός του στο σχολείο, ο sui generis Ρένος Αποστολίδης, ο οποίος θα δηλώσει για τον παλαιό μαθητή του: «Ξέρω πόσο κακός είναι γιατί τον είχα μαθητή. Κάκιστος μαθητής, ο χειρότερος που είχα στη ζωή μου. Έγραφε την Ιαπωνία η “Απονία”, το άνευ “άνεφ”, έκανε 70 με 80 βαριά λάθη στη σελίδα. Παιδί 15 χρόνων, στην Έ Οκταταξίου, και δεν ήξερε να χρησιμοποιήσει το λεξικό ή να βρει μια λέξη στην εγκυκλοπαίδεια, έπεφτε 200 σελίδες μπροστά, 300 σελίδες πίσω, γιατί δεν ήξερε το αλφάβητο! Κατόπιν, όταν αυτά μαθεύτηκαν,  – τα’ λεγα εγώ – γελούσαν όλοι, άλλωστε δεν είχε τη συμπάθεια ή μάλλον είχε την αντιπάθεια όλων των συμμαθητών και συμμαθητριών του. Δεν τον καλούσαν σε κανένα πάρτυ τους, γιατί ήταν λιγδερός και χαφιές. Του απαγόρευσα να με ζυγώνει και να μου μιλάει από απόσταση μικρότερη των 6 μέτρων, γιατί ερχόταν και μου χαφιέδιζε τους συμμαθητές του. Και του το είπα μπροστά σε όλους. Και προσπαθούσε να με κολακεύει, “τι ωραία που διδάξατε σήμερα”. “Φύγε, ρε, από δω”, του λέω, “και μάθε να διαβάζεις”».

 

Μολονότι πολλοί κατηγόρησαν (οπωσδήποτε αβάσιμα) τον Μιλτιάδη ως εγωπαθή και αχάριστο, εκείνος ήξερε να αναγνωρίζει τις αξίες και να τις τιμά – και μάλιστα με τον ενδεδειγμένο κάθε φορά τρόπο. Εντελώς ενδεικτικά, όταν απεβίωσε ο Θανάσης «Θανασάκης» Κανελλόπουλος, ο Μιλτιάδης, ως πρόεδρος της ΝΔ, θα τον τιμήσει με απαράμιλλη λεπτότητα, δηλώνοντας: «Ο ογκόλιθος που άφησε αυτός ο μικρός στο μέγεθος Κανελλόπουλος είναι πολύ μεγάλος!».

 

Και οι γκάφες δεν έλειψαν, δυστυχώς, από το ρεπερτόριο του Μιλτιάδη. Όταν, όμως, είσαι τόσο αυθόρμητος, δεν μπορεί – θα υποπέσεις και σε κάποια ατοπήματα. Δεν μιλάμε μόνο για το «Καρδίτσα!-Καρδίτσα!» που (αδίκως) τον στιγμάτισε, αλλά και για άλλες ατυχείς στιγμές. Έτσι, εντελώς ενδεικτικά, όταν ο Γ. Γεννηματάς βρισκόταν σε κρίσιμη κατάσταση στην εντατική, ο Μιλτιάδης εδήλωσε: «Του εύχομαι κάθε ευτυχία!». Ενώ, όταν δολοφονήθηκε στο Τελ Αβίβ ο ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν, ο Μιλτιάδης θα δηλώσει: «Τα θερμά μου συλλυπητήρια για τον θάνατο του κυρίου (sic) Σιμόν Πέρες»…


Αλλά και για τις τοποθετήσεις του πάνω στα ζητήματα ηθικής χλευάστηκε ο Μιλτιάδης. Η ηθική, όμως, αποτελούσε τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής του. Έτσι, δεν δίσταζε να διακηρύσσει: «πρέπει να αποτραπεί η παρούσα ανηθικότητα», «βασικός μας πυλώνας θα είναι η ηθική στην πολιτική», «οι υπουργοί και ο Πρωθυπουργός της κυβέρνησής μου θα είναι παράδειγμα πολιτικής ηθικής», «θα φτιάξουμε ειδικό όργανο ηθικού ελέγχου». Σε τηλεοπτική του συνέντευξη, θα αποπάρει τον τηλεπαρουσιαστή Νίκο Χατζηνικολάου, λέγοντάς του: «Μην κάνετε τέτοιες γελοίες ερωτήσεις! Θέλω ηθικές ερωτήσεις!». Ενώ η κεντρική ιδέα του οράματός του για την χώρα θα συνοψιστεί σε μία και μόνη (αλλά τόσο μεγάλη) φράση: «Πρέπει να δημιουργήσουμε μια χώρα με απέραντη ηθική!».

 

Ο Μιλτιάδης μπορεί να ήταν πέρα για πέρα ηθικός, ωστόσο αυτό σε τίποτε δεν τον εμπόδιζε να είναι και ηγετικά αυστηρός – όπου, βέβαια, οι συνθήκες το απαιτούσαν. Σε συνεδρίαση κάποιων κομματικών οργάνων, δεν εδίστασε να μιλήσει επιτιμητικά σε βουλευτές του κόμματός του, όταν έκρινε ότι η συμπεριφορά τους δεν ήταν η ενδεδειγμένη. Όταν, λ.χ., ο Κώστας Πυλαρινός θα επιχειρήσει να λάβει τον λόγο, ο Μιλτιάδης θα του απαντήσει σε οργίλο (αλλά ηγετικό) ύφος: «Άσε κάτω το μικρόφωνο. Δεν θα μιλήσεις!». Στον ασπρομάλλη βουλευτή (και στενό φίλο του Γιώργου Τράγκα) Αθανάσιο Κρικέλη, ο οποίος θα προσπαθήσει με τη σειρά του να πάρει στα χέρια του το μικρόφωνο, θα απευθυνθεί με την ηγετική φράση: «Κάτσε κάτω Θανάση! Σιωπή! Κουβέντα! Κάτσε κάτω είπα!». Ενώ λίγο αργότερα, όταν ο (βαψομαλλιάς) Αριστείδης Καλατζάκος θα ζητήσει να αποχωρήσει δι’ ολίγον λόγω συγκεκριμένης (εξαιρετικά επείγουσας) ανάγκης του, ο Μιλτιάδης, με αποφασιστικότητα, θα του απαντήσει: «Κάθισε κάτω Αριστείδη! Αυτό που σου λέω εγώ! Δεν θα πας προς νερού σου σήμερα!».


Το χιούμορ, όμως, υπήρξε, χωρίς αμφιβολία, ο άσσος στον μανίκι του Μιλτιάδη. Κι εκεί, όμως, βρήκαν κάποιοι να τον ψέξουν, κατηγορώντας, δήθεν, το χιούμορ του ως «κρύο». Αντιθέτως, θα λέγαμε εμείς, το Εβερτικό χιούμορ ήταν χιούμορ άμεσο, στην σπουδαία παράδοση του μεγάλου μας κωμικού, Χάρυ Κλυνν. Επιστράτευε Αζάνκα, θεσπέσια αυτοσαρκαστικά αστεία περί πάχους και σούμο («Θες να παλέψουμε;»), θαυμάσια καλαμπούρια και ωραιότατα γυμνασιακά λογοπαίγνια («Πού’ σαι Πλάτωνα να δεις τον Πλάτανο») – γενικά, ό,τι μπορεί να προκαλέσει το γέλιο στο απαιτητικό ελληνικό κοινό. Το πηγαίο ελληνικό χιούμορ του Μιλτιάδη, όμως, αδυνατούσαν να κατανοήσουν κάποιοι ξενέρωτοι ξένοι. Με αποτέλεσμα, ο τέως πρόεδρος του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, Έγκον Κλεπς, όταν, σε επίσημη συνομιλία, συναντήθηκε με το σικάτο χιούμορ του Μιλτιάδη, να επιπλήξει τον άνδρα με αγενή, γερμανικό θα λέγαμε ανήθικο τρόπο: «Σας παρακαλώ κύριε! Εδώ μιλούμε σοβαρά!».


Ο Μιλτιάδης Έβερτ υπήρξε ένας σπουδαίος πολιτικός κι ένας μεγάλος Έλληνας. Ένας Έλληνας – για να χρησιμοποιήσουμε μια χαρακτηριστική του φράση – «γέννημα-θρέμμα από τα γεννοφάσκελά του»...


Sunday, February 13, 2011

Ελένη Βαρβιτσιώτη: «Ουάου! To facebook και το twitter έριξαν τον Μουμπάρακ»!


Η απεσταλμένη του ΣΚΑΪ στην Αίγυπτο εξηγεί την βαριά (και ασήκωτη) επαναστατικότητα των social media


«Εκάναμεν επανάσταση!». Την φράση αυτή, που έχει χρησιμοποιηθεί και στην δική μας χώρα (σε διαφορετικό βέβαια context και καμιά σαρανταριά και κάτι χρόνια πριν), φαίνεται να χρησιμοποίησαν κατά κόρον Αιγύπτιοι και αλλοεθνείς πιστοί του facebook, του twitter κλπ., επισημαίνοντας τον καθοριστικό ρόλο των, ούτως ειπείν, social media στην πτώση του καθεστώτος Μουμπάρακ. Η απεσταλμένη του ΣΚΑΪ στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα, Ελένη Βαρβιτσιώτη, έγκριτη και πολύπειρη ρεπόρτερ (και κόρη του κυρ-Γιάννη), που ατσαλώθηκε δημοσιογραφικά ευρισκόμενη πάντοτε στην πρώτη γραμμή του πυρός, μοιράζεται μαζί μας τις εντυπώσεις της από τις τελευταίες μέρες της λαϊκής εξέγερσης, εξηγώντας, μεταξύ άλλων, γιατί η επανάσταση στην Αίγυπτο υπήρξε «η επανάσταση του facebook και του twitter». Ας την απολαύσουμε...

 

Απίστευτο! Χιλιάδες κόσμου στους δρόμους. Μοναδικό! Υπέροχο! Εικόνες πραγματικής ιστορίας ξετυλίγονται μπροστά μου σαν κινηματογραφική ταινία (όπως γράφαμε παλιά στην έκθεση). Ας είναι καλά ο μπαμπάς που μίλησε στον Αλέξη και με πήραν στον ΣΚΑΪ. Πολύς κόσμος! Πάρα πολύ κόσμος! Γίνεται επανάσταση!

  

Χιλιάδες κόσμος στους δρόμους (ή μήπως δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες; – που να μετρήσεις τώρα…). Φωνάζουν. Ζητάνε να φύγει ο Μουμπάρακ που είναι κακός άνθρωπος και επίσης δεν είναι καθόλου καλός. Ουάου! Πρώτη φορά βλέπω τόσον κόσμο σε πλατεία. Μου θυμίζει λιγάκι τις παλιές συγκεντρώσεις της Νέας Δημοκρατίας στο Σύνταγμα, όταν ήμουνα πολύ μικρή και με έπαιρνε μαζί του ο μπαμπάς. Τέλεια! Σούπερ! Ήταν τότε εκεί όλα τα παιδιά της ΟΝΝΕΔ, με τα renegade, τα timberland boat shoes και τα φούτερ στους ώμους. Τέλος πάντων. Φαίνεται ότι ο πρωθυπουργός της Αιγύπτου (ή μήπως Πρόεδρος; – που να βρεις άκρη τώρα…), ο Μουμπάρακ (που βάφει και τα μαλλιά του κορακί – ούτε καν μελί, όπως ο αδελφός μου ο Μίλτος), δεν έχει αφήσει τον κόσμο να προοδεύσει. Οι άνθρωποι εδώ έχουν μείνει πίσω. Πολύ πίσω. Μου έχει κάνει εντύπωση ότι ντύνονται σε στυλ grunge, τη μόδα που είχαμε εμείς στα ΄90s! Την είχα δει πολύ έντονα αυτή τη μόδα παλιά και στη  Ν. Υόρκη, πηγαίνοντας για ψώνια. Τι ποικιλία που έχει το Big Apple στα ρούχα! Πόσο trendy ρούχα και παπούτσια! Αλλά πίσω στο θέμα μου. Δεν είναι δυνατόν να είναι τόσο πίσω οι Αιγύπτιοι. Ρούχα πρόχειρα, ατημέλητα. Αλλά εδώ που τα λέμε το στυλ αυτό ταιριάζει στην περίσταση. Είναι σούπερ! Είναι ουάου! Και βέβαια είναι τόσο επαναστατικό!

 

Βγαίνω μια βόλτα (με προφυλάξεις πάντα, γιατί υπάρχουν και κακοί άνθρωποι εδώ) στην πλατεία Ταχρίρ. Πολύς κόσμος. Πάρα πολύς κόσμος. Πλησιάζω έναν νεαρό Αιγύπτιο, τον Azibo. Μου λέει ότι έγραψε μήνυμα στο wall του φίλου του, του Hanif, στο facebook αλλά και tweet στο twitter και ήρθαν μαζί εδώ στη διαδήλωση. Μεγάλη υπόθεση του facebook και το twitter! Πραγματικά μεγάλη υπόθεση, λέμε! Πώς συντονίζει τους ανθρώπους για κοινή έξοδο στην πλατεία! Πώς θα υπήρχε συνεννόηση αν δεν υπήρχε το facebook και το twitter, ούτε που μπορώ να το φανταστώ. Απορώ πώς γινόντουσαν (sic) παλιά οι εξεγέρσεις και οι επαναστάσεις. Χωρίς facebook και twitter; Oh, my God! Good God! Πώς είναι δυνατόν;

 

«Πώς βλέπετε τα πράγματα παιδιά; Τι θα γίνει με τον Μουμπάρακ;», ρωτάω δημοσιογραφικά, αφού είμαι και δημοσιογράφος (να θυμηθώ αργότερα να ρωτήσω αν o Μουμπάρακ είναι τελικά πρόεδρος ή πρωθυπουργός). «Ή θα μείνει ή θα φύγει» μου απαντάνε. Ο Azibo δείχνει λίγο πιο απαισιόδοξος. Ο Hanif αντίθετα είναι πιο αισιόδοξος. «Υπάρχουν πολλά μηνύματα εναντίον του Μουμπάρακ στο facebook και το twitter. Αυτό είναι καλό σημάδι! Δεν τον βλέπω να μένει για πολύ απάνω. Αλλά τι να σου πω. Μερικοί στο facebook και το twitter λένε ότι μπορεί και να μείνει. Θα δούμε», μου λέει. Μόλις τώρα SMS στο κινητό από τον μπαμπά: «Μικρή να προσέχεις». Ο καημένος ο μπαμπάς ανησυχεί. «Μπαμπά είμαι καλά. Εδώ γίνεται επανάσταση!!! ΧΧΧ!!!» του απαντάω πάλι με SMS.

 

Χαμός! Η αναταραχή στην πλατεία συνεχίζεται. Κόσμος! Φωνές! Τέλεια κατάσταση! Έχω ανατριχιάσει. Μερικοί, ενώ φωνάζουν, κάνουν και κάτι παράξενο: Κρατάνε και παπούτσια στο χέρι! Θα έχουν κουραστεί τόση ώρα όρθιοι μάλλον. Ίσως ο λόγος να είναι και το πολύ περπάτημα. Μου θυμίζουν εμένα πριν λίγο καιρό στη Μύκονο. Περπάτησα από την Ψαρού στο Nammos και μετά πήγα στο πάρτυ του Άλκη Π.. Είχαν τόσο κουραστεί τα ποδαράκια μου που δεν άντεξα. Έβγαλα τα παπούτσια, όπως και οι Αιγύπτιοι, και χόρευα ξυπόλητη…

 

Παρατηρώ τους ανθρώπους που κάνουνε τώρα επανάσταση. Νιώθω να με έχει συνεπάρει και μένα αυτός ο αγώνας για δημοκρατία. Πρέπει να τελειώνουνε με την οικογενειοκρατία! Βέβαια και εμείς, οι Βαρβιτσιώτηδες, τόσες γενιές πολιτικών είμαστε. Αλλά εμείς έχουμε και αξία! Τέλος πάντων. Τι πάθος που έχουνε οι Αιγύπτιοι! Πόσο θέλουν να απαλλαγούνε από τον δυνάστη! Το βλέπω στα μάτια τους. Δακρύζω. Δακρύζω, όπως δεν έχω δακρύσει ποτέ ξανά. Με εξαίρεση εκείνη τη φορά που είχα πρωτοδεί τον Μιχάλη Χατζηγιάννη σ’ εκείνη τη συναυλία! Αν και σαν (sic) δημοσιογράφος πρέπει να μένω αντικειμενική, όπως μου έμαθε και ο Αλέξης στο μεγάλο σχολείο των Νέων Φακέλων.

  

Πηγαίνω λιγάκι στο ξενοδοχείο. Τα πόδια μου δεν με κρατάνε. Χρειάζομαι και ανάπαυση. Όχι μόνο επανάσταση! Στέλνω ένα tweet. «Ο τύραννος πέφτει. Εδώ γίνεται επανάσταση!», γράφω συγκινημένη (αλλά και ξαναμμένη). Νιώθω τα πόδια μου βαριά. Μετά, όμως, από δύο μαργαρίτες, τίποτα δεν με κρατάει. Κούραση, ξε-κούραση, βουρ ξανά στην πλατεία! Δεν το χορταίνω αυτό το θέαμα! Σούπερ ντούπερ ουάου κατάσταση! Σαν πάρτυ είναι! Και master of ceremonies o ίδιος ο λαός! Αυτό θα πει δημοκρατία! Σώματα κουρασμένα. Μα με πόση θέληση για ελευθερία. Και μάτια που πετάνε φωτιές. Τι σου είναι αυτή η ελευθερία! Νέοι, πολλοί νέοι στους δρόμους. Μου φαίνονται σαν hipsters. Μα ναι, σίγουρα hipsters πρέπει να είναι! Η Subira, μάλλον hipster κι αυτή, μου λέει ότι παραμένει 20 ώρες συνεχόμενες στην πλατεία. Άυπνη. Και χωρίς φαγητό και νερό. Όπως και εγώ, τότε που είχε σκάσει το λάστιχο στην Αράχοβα με το πολύ χιόνι και είχα μείνει επί 3 ώρες θεονήστικη! Και χωρίς νερό! Do you believe it? Για 3 ώρες! Good Lord! Τέλος πάντων. Η Subira μου λέει ότι είναι 31 ετών. «Όσο είναι και η Φαίη Σκορδά», σκέφτομαι από μέσα μου. Πάντως η Subira δείχνει μεγαλύτερη. Οι ταλαιπωρίες πρέπει να φταίνε. Εκτός και αν αυτή η grunge street fashion την μεγαλώνει.


Παρατηρώ αυτό το καρό μαντήλι που φοράει και που έχω δει να φοράνε και άλλοι που κάνουνε επανάσταση, άντρες και γυναίκες, στην πλατεία. Κάτι μου θυμίζει. Να’ ναι, άραγε, σαν εκείνο το Hermès  που μου έκανε δώρο η μαμά Σόφη τον Σεπτέμβριο; Μπα, δεν πιστεύω. Άλλωστε το μαντήλι της Subira δείχνει πιο τραχύ. Και λίγο πιο στενό, τώρα που το παρατηρώ καλύτερα. Όχι. Τελικά δεν πρέπει να είναι Hermès!

 

Πίσω πάλι στο ξενοδοχείο. Η ανάπαυση του πολεμιστή! Η Μίνα Μ. μου έχει στείλει μήνυμα στο facebook: «Πώς πάει; Θα νικήσουμε;», με ρωτάει. Της απαντάω (πάλι από το facebook): «Τα πράγματα εδώ είναι δύσκολα. Πολύς κόσμος στους δρόμους. Φαίνεται ότι το πράγμα πάει για επανάσταση!», γράφω αναψοκοκκινισμένη. Να τσεκάρω και το twitter. H Δάφνη Π. γράφει ένα συγκινητικό tweet: «Η μισή μας καρδιά στην Αίγυπτο βρίσκεται!». Μου έρχεται να κλάψω. Κρατιέμαι όμως. Είμαι δημοσιογράφος και πρέπει να είμαι ψύχραιμη και αντικειμενική. Έτσι μου έχει πει ο Αλέξης. Στο καπάκι μήνυμα στο κινητό από την Μελίσα Σ.: «Ελένη, πάμε να τρελαθούμε εδώ με τον αγώνα των Αιγύπτιων. Ήμουν το απόγευμα στην Κηφισιά με τα παιδιά, τους παλιούς μας συμμαθητές, για ψώνια και μετά για καφέ. Μας κάνεις υπερήφανους Ελένη που εσύ, μια απόφοιτος, βρίσκεσαι εκεί. Δεν αλλάξαμε θέμα συζήτησης ούτε λεπτό. Μόνο πέντε λεπτά συζητήσαμε για το αποκριάτικο πάρτυ των alumni. Να πεις εκεί στον κόσμο ότι όλο το Κολλέγιο είναι μαζί τους!». «Cheers!», της κάνω. Δεν υπάρχει αυτή η Μελίσα! Δεν υπάρχει, λέμε!

 

Την επόμενη, από το πρωί στην πλατεία Ταχρίρ. Πολύς κόσμος και σήμερα! Πάρα πολύς κόσμος! Και φωνές. Συνθήματα. Γίνεται επανάσταση! Έχει φτάσει μεσημέρι. Παίρνω συνέντευξη από έναν διαδηλωτή (Με κοιτάει στα μάτια. Λες να του αρέσω; Λες, εκτός από επανάσταση, να υπάρχει στον κόσμο αυτό και διάθεση για αγάπη και έρωτα; Τέλος πάντων). Με διακόπτει όμως μήνυμα του Μίλτου. Ουάου! Είναι στη Γλυφάδα, λέει. Μπράβο που συνεχίζει να πηγαίνει Γλυφάδα αν και ο κόσμος εκεί τον μαύρισε στις εκλογές και έχασε τη δημαρχία. Έχω γενναίο αδελφό τελικά! Τέλος πάντων. Είχε πάει για χάμπουργκερ και τώρα είναι για καφέ με δύο φίλους του, μου λέει. «Κανένα νέο;», μου γράφει. «Μεγάλες αναταραχές εδώ, Μίλτο. Εσύ έχεις κανένα νέο; Πώς τα βλέπεις;», του απαντάω. «Έτσι κι έτσι τα βλέπω τα πράγματα. Πιστεύω, χωρίς να είμαι και σίγουρος, ότι αν ο Μουμπάρακ δεν καταφέρει να διατηρηθεί στην εξουσία, σίγουρα θα πέσει. Πάντως, ή θα μείνει ή θα φύγει. Τρίτη λύση δεν βλέπω. Το ίδιο πιστεύει και ο μπαμπάς», μού γράφει.


«Είναι βουλευτής ο Μίλτος και κάτι παραπάνω θα ξέρει», σκέφτομαι. «Και ο μπαμπάς, τεράστια εμπειρία και τόση επιτυχία στην πολιτική. Κάτι θα ξέρει κι αυτός για να το λέει». «Μην ξεχάσεις να μεταφέρεις στο κόσμο την ολόθερμη στήριξή μου», συμπληρώνει ο Μίλτος, με νέο SMS. Με τη μία, μπαίνω στην σελίδα του Azibo στο facebook. «Ο Έλληνας βουλευτής Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης στηρίζει τον αγώνα του αιγυπτιακού λαού!», γράφω. Φαντάζομαι με πόσο συγκίνηση θα αγκαλιάσει αυτό το μήνυμα η αιγυπτιακή κοινότητα του facebook! Ο Azibo στέλνει το μήνυμα του Μίλτου μέσα από το facebook στον Hanif. Το στέλνει και στο twitter. Ποιος ξέρει πόσα ζευγάρια μάτια θα το διαβάσουν. Μπορεί βέβαια να μην είναι και ζευγάρια, τώρα που το σκέφτομαι. Αν είναι και κανένας μονόφθαλμος; Τέλος πάντων.

 

Απόψε η συγκέντρωση του κόσμου τα σπάει! Τα σπάει, λέμε! Έχω μεγάλο ενθουσιασμό. Προσπαθώ όμως να τον κοντρολάρω, αφού είναι δημοσιογράφος και πρέπει να είμαι αντικειμενική. «Κούλαρε, Ελένη! Κούλαρε!», λέω στον εαυτό μου. Έχω τέτοιον ενθουσιασμό σαν αυτόν που είχα το προηγούμενο Σάββατο στο πάρτυ του Αλέξανδρου Π.. Ο κόσμος εδώ στην πλατεία κάνει το σήμα της νίκης. Μου θυμίζει τότε που πρωτοβγήκε βουλευτής ο Μίλτος και κάναμε όλοι στην οικογένεια το σήμα της νίκης! Από το πρωί μέχρι το βράδυ! Τι τρέλες που κάναμε τότε! Τέλος πάντων.


Όλος ο κόσμος κάνει το σήμα της νίκης. Μερικοί βέβαια κρατάνε και παπούτσι. Με το δεξί χέρι κρατάνε ψηλά το παπούτσι και με το αριστερό κάνουν το σήμα της νίκης. Μερικοί κρατάνε το παπούτσι με το αριστερό και κάνουν το σήμα της νίκης με το δεξί. Αυτό θα πει ελευθερία! Να χρησιμοποιείς όποιο χέρι θέλεις για ό,τι το θέλεις! Μου θυμίζουν λιγάκι και εμένα, όταν έκανα και εγώ το σήμα της νίκης τότε που πετύχαμε να πάμε πενθήμερη στη Μύκονο! Τέλος πάντων. Πρέπει πάντως και η Αίγυπτος να έχει αντίστοιχη Μύκονο. Βλέπω εδώ τον κόσμο πολύ μαυρισμένο. Σκούρα δέρματα. Σοκολατένια. Φαίνεται ότι δεν κάνουν μόνο επανάσταση, αλλά και ηλιοθεραπεία. Πολλή ηλιοθεραπεία. Έχει άραγε κανείς χρόνο και για επανάσταση και για ηλιοθεραπεία; Τέλος πάντων.
 

Η κατάσταση δείχνει να ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Ο Μουμπάρακ δηλώνει με διάγγελμα ότι δεν παραιτείται. Hello??? Ακούει επιτέλους κανείς αυτόν τον λαό; Έλεος! Σήμερα ειδικά είναι πολύ εξαγριωμένος. Γαμώτο! Holy Shit! Ορίστε τώρα τι έπαθα. Μια διαδηλώτρια από τον θυμό της μου πάτησε κατά λάθος τα Hogan μου! Όχι ρε γαμώτο! Τι κουλά συμβαίνουν σε αυτή τη χώρα! Δεν πειράζει όμως. Τέλος πάντων. Επανάσταση έχουμε, θα υπάρχουν και ατυχήματα. Συμβαίνουν αυτά καμιά φορά. Να θυμηθώ μόνο να τα καθαρίσω πίσω στο ξενοδοχείο, μόλις τελειώσω την ανταπόκριση.

 

Νέο μήνυμα, αυτή τη φορά από τη Δανάη Κ.. Όλα τα κορίτσια (οι παλιές μου συμμαθήτριες από το Κολλέγιο) είναι συγκλονισμένα. Το ίδιο και τα αγόρια: ο Κωνσταντίνος, ο Λέλος, ο Φαίδων, ο Ιάσων. Δεν θα πάνε, μου γράφει, στο πάρτυ της Δάφνης Π. απόψε. Το πάρτυ αναβλήθηκε σε ένδειξη συμπαράστασης στον αγωνιζόμενο λαό της Αιγύπτου! Υο! Σούπερ κίνηση! Χρειάζεται η ηθική συμπαράσταση από όλα τα μέρη του κόσμου. Θα πάνε μόνο για έναν καφέ στην Κηφισιά και μετά ίσως για λίγο μπόουλινγκ να ξεδώσουν. Θα ρίχνουν, μου γράφει, τις μπάλες, βλέποντας στις κορίνες τον Μουμπάρακ! Θεότρελοι αυτοί οι παλιοί συμμαθητές! Θεότρελο Κολλέγιο! Κυριολεκτικά!

 

Η Φαίη Μπ. με ενημερώνει ότι έχει στείλει μήνυμα και στο facebook και στο twitter εξηγώντας πόσο στεναχωρημένη είναι που δεν πέφτει ο δυνάστης. Ζητάει επίσης να βοηθήσουν όλοι οι χρήστες facebook και twitter να φύγει ο τύραννος. Χθες το βράδυ δεν κοιμήθηκε από την στεναχώρια της, μου λέει. Έβλεπε όλο τηλεόραση και έπινε βότκα μέχρι το ξημέρωμα. «Come on, Φαίη! Come ooon! Ξεκόλλα. Μην τα βλέπεις τόσο τραγικά. Υπάρχει ελπίδα. Cheer up, Φαίη! Cheer uuup!», της γράφω στο facebook. Θεότρελη η Φαίη! Κυριολεκτικά μιλάμε! Και πολύ ευαίσθητη και ανθρώπινη!

 

Την επόμενη έρχονται από το ξενοδοχείο ο Azibo, ο Hanif και η Subira να με πάρουν για να πάμε μαζί στην πλατεία. Μου στέλνουν SMS ότι είναι κάτω. Δεν απαντώ από το τηλέφωνο. Τους στέλνω όμως μήνυμα στο twitter και το facebook ότι κατεβαίνω. Καλύτερα έτσι. Πιο μοντέρνα. Και πιο επαναστατικά! Σήμερα η συγκέντρωση έχει τρελό hype. Ο κόσμος είναι αποφασισμένος. Τόσες μέρες στους δρόμους. Respect! Τίποτε άλλο δεν μπορώ να πω. Απλά respect!

 

Ο Μουμπάρακ δήλωσε τελικά ότι φεύγει. Επιτέλους! Με έστειλε αυτή η εμπειρία! Κυριολεκτικά με έστειλε, μιλάμε! Τρελό χάσιμο αυτή η εξέγερση! Τρελό χάσιμο, λέμε! Πίσω στο ξενοδοχείο. Προσπαθώ να κάνω τις δυσάρεστες αναμνήσεις delete. Βρίσκομαι σε υπερένταση. Το μόνο που θέλω είναι να κάνω ένα μπάνιο και να πέσω για ύπνο. Δεν κατεβαίνει μπουκιά από την υπερένταση. Τρώω μόνο λίγο προσούτο που μου έδωσε από το σπίτι η μαμά. Πόσο δίκιο είχε τελικά που επέμενε να το πάρω μαζί μου! Τρώω λίγο. Ας κάνουμε και κάποια δίαιτα. Γιατί έχουμε και περιφέρεια. Οι περισσότεροι στην οικογένεια των Βαρβιτσιώτηδων έχουμε μεγάλη περιφέρεια εδώ που τα λέμε. Εκτός από τον Κωνσταντίνο, τον καλλιτέχνη μας. Και ο Θωμάς έχασε κιλά. Ο Μίλτος όμως κρατάει ακόμα την περιφέρεια. Είναι λιγάκι χοντροκώλης (γέλια). Πήραμε, βλέπεις, από τον μπαμπά. Αυτός κι αν έχει περιφέρεια! Εμείς οι Βαρβιτσιώτηδες για δύο πράγματα είμαστε γνωστοί: για την μεγάλη περιφέρεια και  για την πεταχτά μας δόντια.Τέλος πάντων.


Αύριο θα είναι μια άλλη μέρα. Το σήμερα είναι σήμερα, και το αύριο αύριο. Και το αντίστροφο.  Φοράω τα ακουστικά. Θέλω όσο τίποτε άλλο να ακούσω λίγο Μόνικα. Την λατρεύω! Κυριολεκτικά! Τρώω την τελευταία μπουκιά προσούτο (μιαμ, μιαμ) και γράφω το τελευταίο μου tweet πριν κοιμηθώ. «Όλα πήγαν καλά! Νικήσαμε! Αν δεν υπήρχε το twitter και το facebook, επανάσταση δεν θα γινόταν! Είναι απίστευτο κι όμως αληθινό! Ουάου! Τα λέμε στην Αθήνα!».

/σχετικά άρθρα/
Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης: «Έσφιξαν οι ζέστες. Εμπρός για Μύκονο!»
Αλέξης Παπαχελάς: το... "εγγράμματο" βάψιμο
Παύλος Τσίμας: το cοmme il faut βάψιμο

Tuesday, February 1, 2011

Ο Θανάσης Λάλας εξομολογείται: «Χρυσούλα, το χρήμα δεν φέρνει την ευτυχία»!


Το αποσυρθέν editorial του σύγχρονου Αλέκου Λιδωρίκη


  
Tα έντυπα της χώρας μας έχουν την γνωστή σου όλους υψηλή ποιότητα – τόσο σε ύφος όσο και σε περιεχόμενο. Και στην τύχη ακόμη να πάρεις στα χέρια σου μια εφημερίδα ή ένα περιοδικό ελληνικής κατασκευής, η ποιότητα, ο κόπος, η γνώση, το μεράκι, η ψυχή (ή η «ψυχούλα» - για να χρησιμοποιήσουμε την αγαπημένη λέξη του Θανάση Λάλα) σε αφήνουν κατάπληκτο. «Ψυχή» των εντύπων, βέβαια, είναι τα editorial. Τους τελευταίους μήνες δύο από δαύτα συζητήθηκαν. Το παράδοξο; Ότι και τα δύο δεν «είδαν το φως της δημοσιότητας» (αγαπημένη έκφραση όλων των δημοσιογράφων αδιακρίτως). Το πρώτο αφορούσε την (οπωσδήποτε βαρύνουσα) γνώμη του Πέτρου Κωστόπουλου για την κατάσταση της ελληνικής τηλεοράσεως. Με κομμένη την ανάσα το αναγνωστικό κοινό περίμενε την άποψη του Πέτρου, στο Down Town, για την κατάπτωση των τηλεοπτικών ηθών (για τα οποία, βέβαια, ο δημοσιογράφος-εκδότης-τηλεπαρουσιαστής κάνει ο ίδιος ό,τι μπορεί προκειμένου να τα σηκώσει από τα τάρταρα). Εις μάτην – το editorial αφαιρέθηκε.


Το δεύτερο αφορούσε μια σπαρακτική εξομολόγηση του εκδότη-δημοσιογράφου Θανάση Λάλα (Αθανάσιου Κυριακόπουλου), στo εξαίρετο free press FAQ (πιθανότατα το καλύτερο περιοδικό στον κόσμο), με αφορμή τα γνωστά «κίτρινα» δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία ηρνείτο να πληρώσει διατροφή στην πρώην σύζυγό του Χρύσα Ρώπα και στο παιδί τους, με αποτέλεσμα να τρέφονται μόνο με… φέτα! Ο Θανάσης (ο διάδοχος του Αλέκου Λιδωρίκη, όπως του αρέσει να αυτοαποκαλείται) αφήρεσε το κείμενο-εξομολόγηση, μόλις την τελευταία στιγμή, βάζοντας στην θέση του κάποιους στίχους παρέα με ένα σκίτσο του (από αυτά τα ωραία που σκιτσάρει ο ταλαντούχος Θανάσης).
 

Καταφέραμε, όμως, και εξασφαλίσαμε  το σημαντικό editorial, μια πραγματική «γροθιά στο στομάχι», το οποίο και δημοσιεύουμε άνευ σχολίων ή παρεμβάσεων, διατηρώντας στίξη, σύνταξη και ορθογραφία.


Χρυσούλα Χρόνια Πολλλά και Καλλλή Χρονιά, αν και με στεναχώρησες με λόγια και πράξεις σου τελευταία. Λες στις εφημερίδες και σε κοινούς, καλούς φίλους, ότι δεν σου δίνω χρήματα. Ότι ζεις εσύ και το παιδί, ο Κωνσταντίνος μας, μόνο με φέτα. Παρεξηγήσεις με επίκεντρο το χρήμα ποτέ δεν με άγγιξαν, Χρυσούλα. Εσύ το ξέρεις καλά αυτό. Ποτέ δεν με ένοιαξαν τα χρήματα. Αυτό το ξέρουν όλοι όσοι συνεργάστηκαν μαζί μου. Ποτέ δεν έδωσα σημασία στο χρήμα. Ποτέ! Ως μισθωτός ζήταγα ψίχουλα, ενώ τώρα, ως εργοδότης, πληρώνω καλά. Αλλά έτσι ήταν πάντα ο μπαγάσας ο Θανάσης. Ξέρει μονάχα να δίνει και όχι να παίρνει.


Τι κάναμε λάθος, Χρυσούλα; Γιατί αφήσαμε το χρήμα να δυναστεύει την ψυχούλα μας; Γιατί κυνηγάμε το χρήμα και αφήσαμε πίσω τα ουσιαστικά της ζωής; Χάσαμε την ψυχή μας, Χρυσούλα, με το κυνήγι πραγμάτων χωρίς ουσία. Μάταιο πράγμα είναι το χρήμα. Δεν έχει καμιά αξία. Αυτό μου είπε ο Σεπούλβεδα σε μια συνέντευξη που του είχα πάρει. Αυτό με έμαθε τόσα χρόνια και η ζωή. Πού είναι η αγάπη, η αλληλεγγύη, η συντροφικότητα; Πώς τα κάναμε έτσι, Χρυσούλα, και δεν μπορούμε να απολαύσουμε τα απλά πράγματα της ζωής που είναι και τα σημαντικότερα; Ένα ποτήρι δροσερό νερό, το άγγιγμα ενός χεριού, μια βόλτα το ηλιοβασίλεμα, μια ζεστή αγκαλιά; Απλά, καθημερινά πράγματα που τα κάναμε όμως τόσο δύσκολα, τόσο πολύπλοκα. 


Το χρήμα, Χρυσούλα, δεν αγοράζει την ευτυχία. Μου το έχει πει και ο Σαραμάνγκου, σε μια συνέντευξη που μου είχε δώσει. Το χρήμα χωρίζει, δεν ενώνει. Το χρήμα, σκληραίνει, δεν μαλακώνει. Το χρήμα, αυτό το βρώμικο πράγμα, βάζει συρματοπλέγματα στους εαυτούς μας και δεν μας αφήνει να επικοινωνήσουμε με τον διπλανό μας. Κλειστές ζωές, μονόχνοτες, εγωιστικές, με θεό το χρήμα ζούμε, Χρυσούλα. Έτυχε να δω ανθρώπους με χρήμα, Χρυσούλα, και ξέρω πόσο κακό μπορεί να κάνει. Πώς μπορεί να χαλάσει ανθρώπους, να σκληρύνει καρδιές, να βρωμίσει ψυχές. Να μας αλλοτριώσει. Να μας απομονώσει. Να μας κάνει θεριά ανήμερα που κοιτάζουν μόνο το συμφέρον τους. Εαυτούληδες.

 

Στο κυνήγι του χρήματος έχουμε μπει, Χρυσούλα, αντί να κοιτάξουμε πώς να σώσουμε την ψυχή μας. Τα απλά πράγματα έχουν αξία στη ζωή, Χρυσούλα. Τι χαρά δοκίμασα όταν πήρα παραμάσχαλα την μπομπίνα με την πρώτη μου ραδιοφωνική εκπομπή, το «Δραπετεύοντας», για να την πάω στη Λιοσίων στον 9,84 και έμεινα ξάγρυπνος 24 ώρες μέχρι να μεταδοθεί… Με πόση χαρά γέμισε η ψυχούλα μου όταν μπήκα αλλαγή σε εκείνο το ματς του Παναθηναϊκού αντικαθιστώντας τον Μίμη Δομάζο (κι ας το αμφισβητούν κάποιοι)... Πόση ευτυχία ένιωσα όταν τραγούδησα στον Άγιο Κωνσταντίνο με τον Στέλιο Καζαντζίδη «μοσχοβολούν οι γειτονιές βασιλικό κι ασβέστη»... Με τι ευτυχία γεμίζω την ψυχή μου πίνοντας ένα ποτήρι κρασί, με λίγο φαγητό και τραγούδι, παρέα με τον Λάμπη και τους άλλους φίλους στις «συναντήσεις της Δευτέρας»… Μπορεί να προσφέρει το χρήμα τέτοιες ευτυχισμένες στιγμές; Το χρήμα κάνει κακό, Χρυσούλα. Γι’ αυτό και δεν δίνω χρήματα σε σένα και το παιδί. Για να σας προστατέψω από την βρωμιά του. Για να μην χαλάσετε, Χρυσούλα.

 

Το έμαθα από πρώτο χέρι, Χρυσούλα: το χρήμα δεν αγοράζει την ευτυχία. Αυτό ακριβώς μου είχε πει και ο Γούντυ Άλλεν σε μια συνέντευξη που του είχα πάρει. Το χρήμα κάνει τους ανθρώπους θεριά ανήμερα, τίγρεις στη ζούγκλα της καθημερινότητας, φιλόδοξα τέρατα που πατάνε επί πτωμάτων και τρώνε τις σάρκες τους. Τότε που ήμουν στο «μαγαζί» (σ.σ. εννοεί τον ΔΟΛ) πήγα να χάσω το μυαλό μου και την ψυχή μου, Χρυσούλα. Το χρήμα και η εξουσία πήγε να με τρελάνει, εμένα που – όλοι το ξέρουν – ποτέ δεν αγάπησα ούτε χρήμα ούτε εξουσία. Αν δεν με στήριζαν κάποιοι δικοί μου άνθρωποι, θα είχα χαθεί οριστικά. Τώρα όμως βρήκα την ισορροπία μου, Χρυσούλα. Δίπλα στην Άννα. Με την Άννα δεν βρήκαμε την ευτυχία μέσα από το χρήμα. Μόνο μέσα από την αγάπη. Η αγάπη είναι που νικά όλες τις δυσκολίες. Τί να το κάνουμε το χρήμα, Χρυσούλα;.. Να αγοράζουμε σπίτια και αυτοκίνητα; Nα νοικιάζουμε κότερα; Να αποχτήσουμε όλα αυτά τα μάταια πράγματα και να χάσουμε την ψυχή μας;


Σε αγάπησα, Χρυσούλα. Ούτε την Τζένη, ούτε την Πασχαλία, ούτε την Κιάρα, ούτε καμιά μα καμιά δεν έβαλα ποτέ δίπλα σου. Εσένα διάλεξα να γίνεις μητέρα του Κωνσταντίνου μας, Χρυσούλα. Το δικό σου χέρι έπιανα και μετά τα δυο μας χέρια μαζί άγγιζαν τ’ αστέρια. Κάναμε το όνειρο πραγματικότητα. Κάναμε το αδύνατο μπορετό. Κάναμε εφικτό το ανείπωτο.  Όλα όμως κάποτε τελειώνουν, Χρυσούλα.

 

Πήραμε τη ζωή μας λάθος, Χρυσούλα. Κυνήγι ατέλειωτο για το χρήμα. Πίστεψέ με. Το χρήμα δεν έχει καμιά αξία. H σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα, που λέει και η φίλη μου η Λίνα. Γιατί χωρίς χρήμα ζεις (το ξέρεις εσύ καλά αυτό, Χρυσούλα). Χωρίς ψυχή όμως; Που πάμε, Χρυσούλα; Πού πάμε; Αναρωτήθηκα κι εγώ. Θα κυνηγάμε όλη μέρα το χρήμα ρε μπαγάσα; Δεν θα υπάρχει χρόνος για μια βόλτα, για ένα βιβλίο, για ένα τραγούδι; Πώς καταντήσαμε έτσι, Χρυσούλα; Πώς κάναμε το χρήμα θεό μας; Όλα στον βωμό του χρήματος; Μάθε το καλά, Χρυσούλα. Το χρήμα δεν φέρνει την ευτυχία!

 

Το χρήμα καταστρέφει, Χρυσούλα. Μάταιο πράγμα το κυνήγι του. Μου το εξομολογήθηκε ο Σοφοκλής, σε κείνη τη συνέντευξη (που κάποιοι αμφισβήτησαν): «Το χρήμα γκρεμίζει πολιτείες, ανθρώπους ξεσπιτώνει, πλανεύει συνειδήσεις και τις σπρώχνει στο κακό». Και ο Σαίξπηρ τα ίδια πάνω-κάτω δεν μου είχε εκμυστηρευθεί στην αποκλειστική εκείνη συνέντευξη πριν από κάμποσα χρόνια; «Να ξέρετε κύριε Λάλα… Μια κοινή πόρνη της ανθρωπότητας είναι το χρήμα». Κι εκείνο το βροχερό απόγευμα στο Λονδίνο, που είχαμε συναντηθεί για την συνέντευξη, ο Μαρξ μού είχε πει (κάποιοι αμφισβήτησαν κι αυτή μου τη συνέντευξη): «Θανάση, οι πολύ ενδιαφέρουσες ερωτήσεις σου με οδήγησαν σε τούτο το συμπέρασμα:  μαστροπός ανθρώπων και εθνών είναι το χρήμα!».


Το χρήμα φέρνει στενοχώρια, Χρυσούλα. Κι εγώ ξέρεις ότι πάχυνα – μου το’ παν οι γιατροί – όχι από το χρήμα, αλλά από την στενοχώρια. Που δεν έγινα ποδοσφαιριστής. Καλύτερα χωρίς χρήματα. Να μην παχύνετε, Χρυσούλα. Αν και ο Κωνσταντίνος είναι παχύς, πήρε από μένα. Ίσως γιατί το χρήμα που του έδινα παλιά να τον στεναχώρησε και να τον πάχυνε. (Δεν ξέρω βέβαια μήπως φταίει και η φέτα που του δίνεις. Είναι λιπαρή) Το κυνήγησαν πολλοί το χρήμα, Χρυσούλα. Καταστράφηκαν όλοι. Να μην καταστραφείτε κι εσείς. Εσύ και το παιδί. Τι να τα κάνεις τα χρήματα, Χρυσούλα…Το χρήμα δεν έσωσε ποτέ κανέναν. Μόνο η Τέχνη, η Ποίηση θα σώσει τον κόσμο. Μόνο με την Tέχνη και την Αγάπη, Χρυσούλα, θα ξαναβρούμε την ψυχούλα μας.

Θανάσης Λάλας