Sunday, March 30, 2014

Γιάννης Τσιριγώτης: "Τι έζησα στην κόλαση των φυλακών!"



Το ζήτημα της κατάστασης του σωφρονιστικού μας συστήματος έχει έλθει τον τελευταίο καιρό με ιδιαίτερη δύναμη στο προσκήνιο. Οι πρόσφατες έρευνες του Γιώργου Τράγκα με αφορμή (ή και αιτία) τις συνθήκες κράτησης του επιχειρηματία Λαυρεντιάδη (αν και κάποιοι μιλούν για ιδιοτέλεια αφού υπάρχει στο μέση και το γνωστό οικονομικό πάρε-δώσε του δημοσιογράφου με τον επιχειρηματία, όσο κι αν προσωπικά αρνούμαστε να δεχθούμε μια τέτοια εκδοχή), καθώς και τα τελευταία γεγονότα στις φυλακές Μαλανδρίνου και Νιγρίτας Σερρών, μας καλούν να σκύψουμε με προσοχή πάνω στο ερώτημα: τι τρέχει στις ελληνικές φυλακές; Ο δημοσιογράφος Γιάννης Τσιριγώτης θέλησε να προβεί στις δικές του αποκαλύψεις για το θέμα, γνωρίζοντας ότι εδώ θα βρίσκει πάντα ένα φιλόξενο βήμα. Δημοσιεύουμε με χαρά τις εμπειρίες του – εμπειρίες που κόβουν την ανάσα.

 

Γιάννη, έχεις περάσει κι εσύ μια οδυνηρή εμπειρία φυλάκισης και συμφωνώ ότι είναι χρήσιμο να ακούσουμε και τη δική σου φωνή. Τι συμβαίνει τελικά στις ελληνικές φυλακές; Πρόκειται για τις συνήθεις υπερβολές των media ή μήπως έχουμε πράγματι να κάνουμε με κολαστήρια και δεσμωτήρια ψυχών;

Το όλο σωφρονιστικό μας σύστημα είναι σαθρό και σάπιο. Το ίδιο ισχύει για τη δικαιοσύνη και την αστυνομία. Στην εποχή του Μνημονίου και της Τρόικας τα πράγματα χειροτέρεψαν. Στόχος πλέον είναι η καταστολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και η αδρανοποίηση του ελληνικού λαού απέναντι σ’ αυτά που έρχονται με την παγκοσμιοποίηση και το ξεπούλημα της χώρας. Οι φυλακές μας είναι κολαστήρια τριτοκοσμικά και χειρότερα από αυτά της Ουγκάντας και της Τουρκίας! Είναι δεσμωτήρια ψυχών για τους «Μαλάκες», ενώ οι εγκληματίες πολιτικοί και τα πάσης φύσεως λαμόγια είναι έξω και βασιλεύουν! Οι φυλακές σύντομα θα γίνουν ακόμη χειρότερες με το που θα ιδιωτικοποιηθούν και θα περάσουν σε κάποια επιχειρηματικά χέρια που θα έχουν τους φυλακισμένους ως περιουσιακά τους στοιχεία!

 

Βλέπεις καθόλου θετικά στοιχεία στην εμπειρία της φυλακής; Ορισμένοι, ας πούμε, ισχυρίζονται ότι αν δεν έχεις περάσει από φυλακή, δεν έχεις δει τίποτα. Άλλοι διατείνονται ότι μόνο αν έχεις κάνει φυλακή γίνεσαι άντρας...

Πράγματι, εάν δεν έχεις κάνει στρατό και φυλακή δεν γίνεσαι άνδρας! Αυτό σε βεβαιώνω ότι ισχύει! Αλλιώς, εάν είσαι αδύναμος και ευαίσθητος χαρακτήρας και ξεσπάσει κανείς εκεί μέσα επάνω σου, τότε δύσκολα θα ξεπεράσεις τη φυλακή. Εγώ, για παράδειγμα, χρειάστηκα 9 μήνες για να την ξεπεράσω ψυχολογικά και να αποκτήσω και πάλι την παλιά μου προσωπικότητα. Σε αλλάζει σαν άνθρωπο αλλά δεν σε σωφρονίζει η ελληνική φυλακή. Σε σπάει σαν χαρακτήρα και σου δημιουργεί πολλά ψυχολογικά προβλήματα! Η φυλακή γενικά είναι ο καθρέπτης της δημοκρατίας· του τι ποιότητα δημοκρατίας έχουμε στη χώρα. Εάν δεν υπάρχει σωστός σωφρονισμός αλλά εκδίκηση και τιμωρία και επίσης, σε πλαίσιο ΔΝΤ, φασισμός και εξυπηρέτηση των ξένων δανειστών, τότε να χέσω τους φασίστες και ψεύτες και απατεώνες δικαστικούς και εισαγγελείς, καθώς και τους ψυχάκηδες πολιτικάντηδες του Υπουργείου Δικαιοσύνης!


Ας ξεκινήσουμε από την εμπειρία της ολιγοήμερης κράτησής σου στα κρατητήρια της ΓΑΔΑ. Τι είδες εκεί, Γιάννη;

Η κράτησή μου ήταν εντελώς άθλια. Τα κελιά απολύτως τριτοκοσμικά και οι πολυάριθμοι κρατούμενοι κοιμόντουσαν με ένα στρώμα και μια μάλλινη κουβέρτα όλοι μαζί στο πάτωμα. Δεν υπήρχαν μπάνια και τουαλέτες και όλα ήσαν βρώμικα και τρισάθλια. Μόνο οι αστυνομικοί ήσαν ευγενικοί μαζί μου! Επειδή ήμουν ακόμη κατηγορούμενος και είχα δηλώσει τρελός!


Για μένα, το εγκόλπιο της ζωής στη φυλακή είναι το memoir του Βαγγέλη Ρωχάμη «Το Ημερολόγιο ενός Δραπέτη». Εκεί αναφέρει ότι ο κρατούμενος, κατά την εισαγωγή του στο σωφρονιστικό κατάστημα, κατευθυνόταν προς την πύλη της φυλακής φορτωμένος με τα πράγματά του, ενώ φύλακες στέκονταν παραταγμένοι δεξιά κι αριστερά και του έριχναν ροπαλιές! Είχες εσύ κάποια ανάλογη εμπειρία κατά την εισαγωγή σου στον Κορυδαλλό, Γιάννη;

Δεν είχα τέτοια εμπειρία όπως ο Ρωχάμης. Εγώ είχα κάποια ειδικά έγγραφα και έτσι δεν με χτυπήσανε. Απλά πήρα τα προσωπικά μου αντικείμενα και ρούχα και μπήκα στις φυλακές του Κορυδαλλού!

Κατά την παραμονή σου στον Κορυδαλλό, ποια ήταν η χειρότερη εμπειρία σου;

Η τούρκικη τουαλέτα μέσα στο κελί που έχεζες και κατούραγες και βρώμαγε το σύμπαν, αλλά επίσης και το ότι υπήρχαν και μυγάκια τριγύρω. Η τουαλέτα δεν είχε παραβάν και ο ένας κρατούμενος έβλεπε τα γεννητικά όργανα του άλλου και τον κώλο του! Επίσης, το ξύλο που έφαγα από συγκρατούμενο μέσα στην νύχτα επειδή με κατηγορούσε ως παιδεραστή και πορνογράφο. Και τέλος ο χειρότερος εφιάλτης ήταν το ντους που έκανα μπάνιο με κρύο νερό και σαπούνι, και που πρόσεχα να μην με βιάσουν άλλοι σεξανώμαλοι ομοφυλόφιλοι συγκρατούμενοι εκεί!


Κινδυνεύουν, δηλαδή, οι κρατούμενοι από βιασμό; Να πέσουν θύματα των ακόρεστων σεξουαλικών ορέξεων άλλων φυλακισμένων;

Ναι, και μάλιστα να βασανιστούν και να πέσουν θύματα σαδισμού και ανωμαλίας! Αλλά και από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους που έχουν μεγάλη εξουσία εκεί μέσα! Για παράδειγμα, και σύμφωνα με τους κανόνες της φυλακής, ο Αλβανός που σκότωσε τον σωφρονιστικό υπάλληλο πρόσφατα δεν πέθανε μόνος του στο κελί. Δεν αυτοκτόνησε! Αλλά πιστεύω ότι τον χτύπησαν με τα γκλομπς για εκδίκηση, μέχρι να πεθάνει!

Υπήρχαν μέσα στα κελιά ζωύφια, ερπετά; Είδες καθόλου ποντίκια, Γιάννη;

Ποντίκια δεν είδα. Αλλά κατσαρίδες είδα! Και κοριούς! Και αράχνες πολλές!


Τι έλεγε το φαγητό των φυλακών; Τρωγόταν; Ο Ρωχάμης αναφέρει ότι οι δεσμοφύλακες εκμεταλλεύονταν την ώρα των γευμάτων για να εξευτελίσουν τους κρατούμενους. «Στο δεξί χέρι η καραβάνα να πάρουμε το φαγητό, ενώ από το αριστερό βαστάγαμε το καθίκι μαζί με τα σκατά ή το κάτουρο. Ταυτόχρονα έπεφταν και ροπαλιές» γράφει. Εσύ έζησες τέτοιες εμπειρίες;

Εγώ έτρωγα από πλαστικό καζανάκι και με πλαστικά μαχαιροπήρουνα. Επειδή με θεωρούσαν από την διοίκηση της φυλακής ως βαρύ εγκληματία, με είχαν «κλειστό» τις περισσότερες ώρες της ημέρας και δεν προαυλιζόμουνα τόσο πολύ όσο οι άλλοι κρατούμενοι. Έτσι το φαγητό το έφερναν μέσα στο κελί, όπως και τα φάρμακα και τα χαπάκια! Εγώ δεν έτρωγα ξύλο και ήμουν ήσυχος κρατούμενος και εντάξει στην συμπεριφορά μου. Το φαγητό είναι εντελώς σάπιο και χαμηλής ποιότητας. Σου προκαλούσε συνεχώς διάρροιες και εμετούς. Να φανταστείς ότι ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Δικαιοσύνης για κάθε κρατούμενο είναι 2 Ευρώ την ημέρα για την σίτιση! Οπότε όσπρια και φακές και φασολάδα ήταν το βασικό φαγητό, και μόνο την Κυριακή είχε μπριζόλα με πατάτες τηγανητές! Στο μεταξύ βασικός προμηθευτής της κουζίνας ήταν το σουπερμάρκετ Σκλαβενίτης και τα αρπάζανε οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι κι από εκεί. Και η Ευρωπαϊκή Ένωση στέλνει κονδύλι για κάθε κρατούμενο, για να είναι το σωφρονιστικό σύστημα της Ελλάδος σωστό και ποιοτικό, 89 Ευρώ ανά ημέρα! Οπότε 89 Ευρώ μείον 2 Ευρώ, μας κάνουν 86 Ευρώ κέρδος για τους μεσολαβητές και για τα λαμόγια του Υπουργείου Δικαιοσύνης και για τους κομπιναδόρους της φυλακής!


Ο εκκλησιασμός τουλάχιστον γινόταν απρόσκοπτα;

Κάθε Κυριακή και στις γιορτές όποιος ήθελε πήγαινε στην εκκλησία της φυλακής. Το ίδιο γινόταν (για τους κατηγορούμενους και όχι για τους κατάδικους) και σε περίπτωση εκλογών, οπότε και στηνόταν κάλπη μέσα στην φυλακή! Το ξέρω αυτό καλά επειδή εγώ έζησα τις εκλογές του 2009, αυτές που ανέδειξαν στην κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου, κι εμένα δεν με φώναξε κανείς να ψηφίσω, ενώ οι άλλοι κρατούμενοι πανηγύριζαν για το αποτέλεσμα των εκλογών σαν ηλίθιοι και πορωμένοι για την νίκη του ΠΑΣΟΚ!

 

Είχες καμιά προνομιακή μεταχείριση λόγω του ότι ήσουν γνωστός από την τηλεόραση;

Όχι! Αντίθετα με χλεύαζαν και δεν πίστευαν ότι ήμουν οικονομολόγος και δημοσιογράφος! Μόνο οι γιατροί μού συμπεριφερόντουσαν καλύτερα, επειδή έχω πατέρα μεγαλογιατρό συνταξιούχο από την Γερμανία!

Γνωρίζω ότι στις φυλακές συνάντησες και τον Αντώνη Αραβαντινό. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σου από τον διάσημο αυτόν φύλακα;

Ο Αραβαντινός έχει δει και ακούσει πολλά μέσα στις φυλακές. Δεν του κρατάω κακία για την συμπεριφορά του απέναντί μου. Απλά είδε τα χαρτιά από την ανακρίτρια και από την αστυνομία της ΓΑΔΑ και μου συμπεριφέρθηκε ανάλογα. Με θεώρησε μεγάλο εγκληματία, σεξανώμαλο και παιδεραστή και σαδιστή και μισογύνη άνδρα! Με χλεύαζε και ήταν σκληρός μαζί μου. Με έβαλε στο ίδιο κελί με έναν βιαστή κόρης ανήλικης από την Ρόδο επειδή με βάραιναν συγκεκριμένες κατηγορίες. Ο βιαστής αυτός κάπνιζε πολύ και κάθε βράδυ με πλάκωνε στο ξύλο επειδή θεωρούσε ότι ήμουν χειρότερος εγκληματίας από αυτόν!


ΠΑΣΟΚ είναι ο Αραβαντινός, έτσι δεν είναι; Και μόνο από φάτσα αν τον κόψεις, κάνει μπαμ ότι είναι Πασοκατζής, από μακριά. ΠΑΣΟΚ 100%. Μιλήσατε καθόλου για πολιτικά; Σου είπε αν θα μετακινηθεί προς ΣΥΡΙΖΑ μεριά, όπως όλοι οι όμοιοί του; Ή μήπως σκέφτεται να πάει προς ΕΛΙΑ;

Τότε που τον συνάντησα εγώ, δεν υπήρχε η ΕΛΙΑ, και ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα ασήμαντο κόμμα. Δεν με ενδιέφερε το εάν ο Αραβαντινός ήταν ΠΑΣΟΚ, αλλά εκείνος με ρώτησε τι ψηφίζω!!! Του απάντησα ότι είμαι ιδρυτικό στέλεχος του κόμματος Αβραμόπουλου και Αβραμοπουλικός, και όχι Σαμαρικός και ΝΔ! Και αντέδρασε ανάλογα απέναντί μου!

Δηλαδή; Πώς αντέδρασε; Ήταν αντι-Αβραμοπουλικός ο Αραβαντινός;

Δεν με άφησε από τότε να αναπτύξω ούτε λέξη για την προσωπικότητά μου ώστε να με γνωρίσει καλύτερα! Μόλις έμαθε ότι ήμουν Αβραμοπουλικός, ήταν εντελώς εχθρικός απέναντί μου!

Λέγεται ότι μέσα στη φυλακή, όπως και στον στρατό, σφυρηλατούνται δυνατές φιλίες. Έκανες εσύ φιλίες στη φυλακή, Γιάννη, και, αν ναι, ποιοι υπήρξαν οι πιο στενοί σου φίλοι;

Με λαμόγια που κάνουν λαμογιές δεν κάνω φιλίες! Η φυλακή είναι σχολείο για να κάνεις ακόμα μεγαλύτερες εγκληματικές πράξεις! Οπότε η σιωπή είναι χρυσός και τα σκυλιά δεμένα! Και επίσης λίγα λόγια με τους άλλους για να μην σου πάρουν τον αέρα!

Μέσα στη φυλακή κοιμάσαι ανέφελα τα βράδια ή έχεις αϋπνίες και ακανόνιστο ύπνο;

Δεν κοιμάσαι καλά! Η μέση σου έχει συνέχεια προβλήματα και πόνους. Τα στρώματα έχουν μια μπόχα έντονη από τα κάτουρα και από τις διάρροιες και από τα σκατά, κι επίσης είναι και πολύ σκληρά. Ακόμα, πρόβλημα μεγάλο είναι το κρύο και η υγρασία. Αλλά και οι φωνές από τα άλλα κελιά που ακούς!


Ο Ρωχάμης και πάλι περιγράφει το βασανιστήριο του «σταυρού». Κρέμαγαν, λέει, τα χέρια του κρατούμενου από κάτι χαλκάδες που ήταν καρφωμένοι ψηλά στον τοίχο, έτσι ώστε οι μύτες των ποδιών ίσα που να ακουμπάνε στο έδαφος. Και αναφέρει ότι «το αποτέλεσμα ήταν να χεστεί ο κρεμασμένος, να κατουρηθεί, να ξεροχύσει σπέρμα και, τέλος, να λιποθυμήσει». Άλλοι φύλακες χτυπούσαν τους κρατουμένους έως λιποθυμίας και έπειτα, κατά τις περιγραφές του συγγραφέα, «πηδούσαν πάνω στις κοιλιές των λιποθυμισμένων. Μ’ αυτόν τον τρόπο τούς έφευγαν τα σκατά από τον κώλο». Είδες εσύ τέτοια πράγματα μέσα στις φυλακές, Γιάννη;  

Όχι, ομολογώ ότι εγώ τουλάχιστον δεν είδα τέτοια πράγματα σαν αυτά που περιγράφει ο Ρωχάμης! Είδα, βέβαια, τη βρώμα και την ψώρα και τα βρώμικα και χεσμένα και κατουρημένα στρώματα και σεντόνια που σου είπα. Πολλή βρώμα! Δηλαδή ισχύουν οι συνθήκες κράτησης όπως τις περιγράφει στις εκπομπές του ο Γιώργος Τράγκας. Μάλιστα έπαθα ψωρίαση στα χέρια και βαρύ κρυολόγημα τότε, κατά την παραμονή μου στη φυλακή. Ο λαιμός μου είχε κλείσει από την υγρασία και από το κρύο. Έχασα 25 κιλά μέσα σε 3,5 εβδομάδες και είχα χάσει εντελώς την προσωπικότητά μου. Ακόμη, από τον πέμπτο όροφο, αυτοί του παραδικαστικού κυκλώματος ήθελαν να με κάνουν «γιουσουφάκι» τους και να με κάνουν με το ζόρι ομοφυλόφιλο βιάζοντάς με από τον κώλο μου! Για να έχω διπλή μερίδα φαγητό και για να έχω καθαρό και χλιδάτο κελί μένοντας στο ίδιο κελί του 5ου ορόφου μαζί τους! Εγώ βέβαια αρνήθηκα κατηγορηματικά! Επέμεναν ότι εάν δήλωνα ότι είμαι ομοφυλόφιλος θα γλύτωνα το δικαστήριο.


Σε τέτοιες συνθήκες ψυχικής πίεσης, πέρασε ποτέ από το μυαλό σου, ή από το μυαλό κάποιου άλλου συγκρατούμενού σου, η ιδέα της απόδρασης;

ΟΧΙ! Σε παρακολουθούν οι φύλακες όλο το 24ωρο!

Κλείνοντας τη συνομιλία μας, η κατάσταση στις φυλακές, όπως την έζησες στην πραγματικότητα, έχει σχέση με αυτά που βλέπουμε στο σινεμά, όπως λ.χ. στη Μεγάλη Απόδραση, την Απόδραση των 11, την Απόδραση από το Αλκατράζ, τον Πεταλούδα ή μήπως τελικά οι ταινίες μάς εμπαίζουν;

Η πραγματικότητα στις φυλακές, η καθημερινότητα, σε διαβεβαιώνω ότι είναι πολύ χειρότερη και πολύ πιο σκληρή από αυτή που περιγράφουν όλες οι ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου! Πραγματική κόλαση!

/σχετικά άρθρα/
Γιάννης Τσιριγώτης: "Η Ελλάδα θα σωθεί και θα μεγαλουργήσει"!
Γιάννης Τσιριγώτης: "Δεν ρώτησα ποτέ τον Αβραμόπουλο αν βάφει τα μαλλιά του"!

  

Sunday, March 23, 2014

Άδωνις «Ελληνική Αγωγή» και Πέπη Τσεσμελή



Ένας διακεκομμένος υπόκωφος θόρυβος (συνοδευόμενος από μια άκρως δυσάρεστη οσμή) έσκιζε την σιγαλιά του ημιφωτισμένου κλιμακοστασίου της παλαιάς πολυκατοικίας επί της οδού Στουρνάρη στο κέντρο της Αθήνας. Θόρυβος και οσμή προέρχονταν εμφανώς από τα έντερα ενός στρουμπουλού νέου που ανέβαινε, κάθιδρος και ζορισμένος, την μαρμάρινη σκάλα (ανελκυστήρ out of order). Ο Παναγιώτης Κολλημένος, ο συμπαθέστατος ΟΝΝΕΔίτης, ταλαιπωρημένος μα κι αποφασισμένος, είχε ως προορισμό του τον τρίτο όροφο του κτηρίου. 


«Ζήτω η Νέα Δημοκρατία!» φώναξε ο ευτραφής επισκέπτης με το που άνοιξε η πόρτα της Ελληνικής Αγωγής, της περίφημης δηλ. σχολής όπου γλώσσα και ιστορία κουλαντρίζονται δεόντως από διακεκριμένους θεράποντες της διδασκαλίας όπως, μεταξύ άλλων, τους Αφούς Γεωργιάδη (Άδωνι και Λεωνίδα). «Ήρθατε για τα μαθήματα;» ρώτησε η γραμματεύς. «Ναι, για τη σχολή της κυρίας Πέπης “μπες στο ψητό”…» είπε ο Παναγιώτης λύνοντας κάπως τις παρεξηγήσεις. Πράγματι, ο φιλομαθής νέος δεν είχε προσέλθει για να παρακολουθήσει μαθήματα ελληνικών και ιστορίας. Ήταν καλεσμένος στην εκπομπή της τηλεπαρουσιάστριας με τα τροφαντά στήθη που τόσους και τόσους θεατές έχουν θέλξει (έχοντας οδηγήσει και σε αμέτρητες κατά μόνας ανακουφίσεις), της Πέπης Τσεσμελή, η οποία εκπομπή γυριζόταν σε αίθουσα της σχολής! 

 

«Πού είναι ο κύριος Άδωνις; Θέλω να τονεδώ. Να του πω μια καλημέρα. Είμαι και ψηφοφόρος του» είπε, με περίσσια λαχτάρα, ο Παναγιώτης. «Ο κ. Άδωνις δεν είναι εδώ, είναι στο υπουργείο. Θα μπορέσετε, όμως, να δείτε τον αδελφό του, τον Αλέκο» ήλθε η απάντηση της γραμματέως. «Ο Κολλημένος έδειξε να ενοχλείται βαθιά, όσο κι αν προσπάθησε να το κρύψει. Τον Άδωνι Γεωργιάδη ήθελε να δει. Αυτόν ψήφιζε, αυτόν θαύμαζε. Τι να τον κάνει τον ιμιτασιόν Γεωργιάδη, τον Αλέκο; Τελικά, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, μονολόγησε: «Μωρέ Γεωργιάδης να ’ναι κι ό,τι να ’ναι…»


Ώστε έτσι λοιπόν! Στα headquarters της σχολής Γεωργιάδη γίνονταν τα γυρίσματα μιας εκπομπής της Πέπης Τσεσμελή, στην οποία θα συμμετείχε, μεταξύ άλλων, και ο Παναγιώτης Κολλημένος, αλλά και όλο το αγλάισμα της Ελληνικής trash σκηνής! Η περί ης ο λόγος εκπομπή, με τον τίτλο Μπες στο Ψητό, προοριζόταν αρχικά για το διαδίκτυο. Η συμφωνία, όμως, ήταν ότι, αν πήγαινε καλά κι έκανε πολλά κλικ [sic], θα μεταφερόταν στο Channel 9, το δημοφιλές και παρεμβατικό κανάλι τοπικής εμβελείας του ευρύπκρωκτου καναλάρχη (που βρίσκεται έξω με εγγύηση). Τελικά το σχέδιο ναυάγησε, και η εκπομπή, δυστυχώς, παρέμεινε να κινείται αποκλειστικά (και τζάμπα) στις συναρπαστικές (και έγκυρες) λεωφόρους του Internet.

 

Ένα ακόμη κάστρο Ελληνικότητας είχε, δυστυχώς, πέσει· προκαλώντας αναταράξεις στους δονούμενους σε παλμούς Ελληνικούς. Οι σεπτοί χώροι της σχολής γλώσσας και ιστορίας (πάντα και μόνο Ελληνικής) των Αφών Γεωργιάδη είχαν μετατραπεί σε στούντιο για το γύρισμα μιας trash εκπομπής… Αναπόφευκτα, ένα αμείλικτο ερώτημα άρχισε να πλανάται πάνω από τα κεφάλια όσων αγωνιούν εθνικά: γνωρίζουν οι μαθητές της Ελληνικής Αγωγής, καθώς και οι αξιότιμοι γονείς τους, τι εκτυλίσσεται στους χώρους όπου στέλνουν τα παιδιά τους για να βαπτισθούν στα νάματα Ελληνικής Γλώσσας και Πολιτισμού; Δε θα κινδύνευε, με άλλα λόγια, ένας σοβαρός αρχαιολάτρης νέος, εκεί που πήγαινε στη σχολή για εκμάθηση Αρχαίων Ελληνικών, αντί να παρακολουθεί το μάθημα Αρχαίων της κυρίας Αλτάνη, να καταλήξει να κάνει μπανιστήρι; Αιδώς Αργείοι!

 

Η περίπτωση, λ.χ., του κ. Φακιολά δείχνει ότι εκ μέρους της εκλεκτής πελατείας δεν άργησαν να ακουστούν και οι πρώτοι τριγμοί. Ο αταλάντευτος απόστρατος εμφανίστηκε εξαιρετικά χολωμένος. «Δεν το περίμενα αυτό από τον κ. Άδωνι! Τον θεωρούσα σοβαρό και έντιμο νέο. Χρηστοήθη. Τον εψήφιζα κιόλας από την εποχή του ΛΑΟΣ. Δεν σου κρύβω ότι έδωσα εντολή στη θυγατέρα μου να αποσυρθεί πάραυτα από τη σχολή. Σκεπτόμαστε τώρα να στραφούμε προς τον κ. Καργάκο!» μας εκμυστηρεύεται με θυμό. «Ποιόν; Τον Σαράντο; Τον φροντιστηριάκια;» ρωτούμε με έκπληξη. «Αυτόν που έχει κυλιστεί στα έσχατα σημεία αυτοεξευτελισμού, δίνοντας τα βιβλία του να μπαίνουν “σακούλα” στη φυλλάδα του Χατζηνικολάου;» προσθέτουμε με ειλικρινή αγωνία. «Εδώ, παιδί μου, κάνεις ένα λάθος. Πρόκειται για λαμπρή κίνηση-απάντηση του κ. Χατζηνικολάου σ’ αυτή τη Ρεπούση. Μην ξεχνάς ότι ο λαός έχει δικαίωμα στην ανάγνωση και γνώση της αληθείας!» έρχεται η αποστομωτική απάντηση από τα στρατιωτικά χείλη (που ξέρουν να μιλούν μονάχα για Ελλάδα).


Εδώ που τα λέμε, δεν είχε κι άδικο ο σεβάσμιος απόστρατος. Τα vibes από το γύρισμα μιας ελαφρού ρεπερτορίου εκπομπής λογικά διαποτίζουν τις αίθουσες διδασκαλίας, διακορεύοντας κάθε γλωσσική και ιστορική αρτιότητα των μαθημάτων. Μολύνονται, έτσι, χώροι που έχουν μαρκαριστεί με ιδιαίτερο στίγμα Ελληνικότητας· χώροι στους οποίους κυριαρχούν υψηλής αισθητικής γύψινα αγαλματίδια και ιδιαίτερης φινέτσας πλαστικοί κίονες (πάντα αρχαιοελληνικής τεχνοτροπίας) χαρίζοντας στη σχολή μια σπάνια αίσθηση αρχοντιάς – και μάλιστα Ελληνικής!

 

Πώς, όμως, την πάτησε έτσι ο βουλευτής και υπουργός; Ποια υπήρξε η αιτία για μια τέτοια παρασπονδία; Γιατί μαγάρισε μια σημαντική σχολή γλώσσας και ιστορίας; «Τον πίεσε πολύ ο αδελφός του ο Αλέκος που είναι δυνατά ερωτευμένος με την Πέπη· έστω κι αν τα αισθήματα δεν είναι ακριβώς αμοιβαία…» θα σχολιάσει (αφήνοντας δηλητηριώδη υπονοούμενα) κάποιος που γνωρίζει τα ενδοοικογενειακά των Γεωργιάδηδων. «Πρόκειται για τον δεύτερο σε ηλικία αδελφό από το τρίο Στούτζες των αδελφών Γεωργιάδη που είναι και το bête noire της οικογένειας. Κάποιοι τον αποκαλούν και “νέο Κάτμαν”. 



 

»Μόλις είχε γίνει γνωστό το ειδύλλιο Αλέκου-Πέπης, ο Άδωνις ένιωσε να χάνει τη γη κάτω από τα πόδια του. Τον έκαιγε πολύ το παλαιό θέμα της σύλληψης της οιονεί νύφης του, σε εκείνο τον ανήλιαγο χώρο του πληρωμένου έρωτα επί της οδού Λιοσίων. Φοβήθηκε για την καριέρα του. Έστω κι αν η χυμώδης entertainer έδωσε τότε τις εξηγήσεις της – εξηγήσεις αναμφίβολα πειστικές. Έκανε, όμως, την ανάγκη φιλοτιμία. Άλλωστε, τη θαύμαζε και ο Άδωνις την Πέπη ως γυναίκα· από την εποχή του Ερωτοδικείου. Τον έθελγε ο ερωτισμός που απέπνεε το τροφαντό και λιγουρευτικό σαρκίο της· αλλά και το εν γένει ταλέντο της. Μην ξεχνάς, βέβαια, ότι και ο ίδιος σχετίστηκε με ένα βλαχοσελέμπριτι, μια τραγουδιάρα. Οπότε, αποδεχόμενος την Πέπη, ίσως θέλησε να δείξει ότι “he sticks to his guns”…»

 

Μας έκαμε εντύπωση μια τέτοια ερμηνεία. Μας ξένισε – το ομολογούμε. Ο Άδωνις, ένας φανατικός θρησκευάμενος που πιστεύει στο σώμα του Χριστού, ένα σώμα που – για να το περιγράψουμε με τα λόγια του Onfray – «δεν σεξουαλίζεται ούτε γελά, δεν αφοδεύει ούτε εκσπερματώνει», να παρουσιάζει έφεση σε κάτι τόσο γήινο όπως ο ερωτισμός/σεξουαλισμός; «Κι όμως, πίστεψέ με, κάνουν λάθος όσοι θεωρούν τον Άδωνι διαζευγμένο από τον ερωτισμό. Μην σε ξεγελά η απωθητική εξωτερική του εμφάνιση που σίγουρα αναπέμπει οσμή αντιερωτισμού και ακαμψίας…» θα σχολιάσει παλαιός συμμαθητής του, από τα ανέμελα χρόνια του Δημοτικού, με τον οποίον ο Γεωργιάδης διατηρεί ακόμα επαφή. «Δεν είναι μόνο ότι μόλις είδε την Ευγενία ένιωσε αμέσως ένα δυνατό σκίρτημα (και όχι μόνο στην καρδιά). Το πράγμα πάει πολύ πίσω. Μαθητές ακόμα, κάποιοι από εμάς αρχίσαμε νωρίς-νωρίς να ανακαλύπτουμε τα σώματά μας διά της ψαύσεως, καθώς και τους συνεπαγόμενους τρόπους ηδονισμού, όπως όλοι οι νέοι. Ε, λοιπόν, ο Άδωνις έδειχνε να είναι από τους πρώτους που είχαν μια ιδιαίτερη έφεση σε τούτη την περιπετειώδη αλλά και συναρπαστική εξερεύνηση!». «Αυτό έχει αφήσει εμφανή ίχνη ακόμη και σήμερα…» σκεφτήκαμε, ενώ με μιας στο μυαλό μας σφηνώθηκαν οι σχετικές διηγήσεις από τα άγουρα χρόνια της σχολικής ζωής, όπως μας τα έχει μεταφέρει με τόση λαγαρότητα, κατ’ ευθείαν από την μεγάλη παράδοση της Γηραιάς Αλβιώνος, ο εξαίσιος στυλίστας της γραφής, Simon Raven (σε δική μας μετάφραση):


Ο δάσκαλός μας αρέσκετο να παίζει με τα πουλάκια των μικρών μαθητών, και το έκανε μάλιστα τόσο αριστοτεχνικά, ώστε όλοι περιμέναμε στην σειρά για χάρη του. Επίσης, μας επέτρεπε να παίζουμε και με το δικό του εργαλείο, ένα παλαμάρι ικανοποιητικού μεγέθους, ευχάριστης υφής και εκπληκτικής ικανότητας. Και σαν τελείωνε το κρίκετ, κατευθυνόμουν κι εγώ με λαχτάρα στη σκηνή που είχε στηθεί σε απομακρυσμένο σημείο του δάσους δίπλα στο γήπεδο, εντός της οποίας πολλά αγόρια, ηλικίας από εννέα έως δεκατριών ετών, ξαπλώναμε νωχελικά με κατεβασμένα τα παντελονάκια μας εξερευνώντας το ένα τα ευαίσθητα σημεία του άλλου και περιμένοντας με ανυπομονησία τον ερχομό του αγαπημένου μας δασκάλου. Ήταν μια σκηνή εξαίσιου ερωτικού πάθους που έχει μείνει ανεξίτηλη στη μνήμη ίσαμε σήμερα […] Αν συνέβαινε κάτι αποτρόπαιο, όπως κωλομπάρεμα, και το κρύβω; Η απάντηση είναι όχι. Ο δάσκαλός μας μπορεί να είχε πάθος με το μπουλκουμέ, αλλά τα κωλαράκια μας ουδόλως τον ενδιέφεραν. Σποραδικά μόνο έτριβε τον ερεθισμένο του όργανο στους μικρούς αθώους μηρούς μας. Τίποτε περισσότερο.


«Μήπως τέτοια ανάρμοστα συνέβαιναν και στο σχολείο του Άδωνι;» ρωτούμε με ειλικρινή απορία. «Όχι, προς θεού, όχι. Επρόκειτο για ένα σχολείο 100% Ελληνικό, με την τεράστια ποσότητα ήθους που αυτό συνεπάγεται…» έρχεται η απάντηση. Με βάση, λοιπόν, τις σχετικές πληροφορίες, τον Άδωνι τον εκέντριζε η αναζήτηση των μυστικών του Έρωτα από πολύ νεαρή ηλικία. Σύμφωνα με τις περιγραφές, φαίνεται να είχε, ήδη από μαθητής, δυο πολύ γήινα σαρκώδη πόδια – πόδια στιβαρά και κοντά με παχιές γάμπες – που τα άνοιγε σαν σύγχρονος Άτλας και πατούσε στη γης (© Καζαντζάκης) προκειμένου να κρατήσει τα βάρη των σκιρτημάτων του έρωτα. Ρούφαγε – ηδονικά – κάθε πληροφορία ερωτική. Και την κατάπινε! Κατάπινε αχόρταγα, μέχρι τελικής σταγόνας, ό,τι χυμό ερωτικής πληροφορίας μπορούσε να συλλέξει. Είναι, λοιπόν σαφές ότι ο Άδωνις ανήκει – για να χρησιμοποιήσουμε έναν θαυμάσιο όρο του μακαρίτη Δημοσθένη Βουτυρά – στους «ερωτάκηδες». Κάποιοι, μάλιστα, ισχυρίζονται ότι έτσι εξηγείται και αυτή η υστερική περφόρμανς που βλέπουμε από τον νευρωτικό τηλεβιβλιοπώλη κατά τη διάρκεια των δημόσιων εμφανίσεών του.

 

Αρκετοί αναρωτιούνται: Γιατί τέτοιο πάθος ετούτος ο προγναθικός ανθρωπάκος με την τηλεοπτική προβολή; Γιατί τέτοια ένταση και τόσα νεύρα στις εμφανίσεις του; Νομίζουμε ότι υπάρχει εξήγηση. Η γυναίκα! Χάριν της συντρόφου του δίνεται η νευρόσπαστη παράσταση αυτού του hardcore πολιτικού πορνό. Ο Άδωνις αντιμετωπίζει τα τηλεοπτικά στούντιο, αλλά και κάθε δημόσιο βήμα, ως ένα king size κρεβάτι. Και τον «δημόσιο διάλογο» σαν αδιάκοπη κλινοπάλη. Όταν αγορεύει δημοσίως, νιώθει σαν να ερωτοτροπεί. Λειτουργεί σαν κοκοράκι που επιζητεί, εξιμπισιονιστικά, την επιδοκιμασία της κυράς του – το νοερό χειροκρότημά της. Ως μια μορφή (υπερ)αναπλήρωσης – Κύριος οίδε πού ακριβώς χωλαίνει ο βουλευτής μας και αποζητά διαρκώς και διακαώς τέτοια αναπλήρωση. Το πάθος με το οποίο αγορεύει είναι το αντίστοιχο του σεξουαλικού πάθους. Ο παχύς σίελος που πετάγεται από το στόμα του, καθώς φωνασκεί με ένταση, παραπέμπει στο υπό του μορίου εκτοξευόμενο υγρό. Και οι συνήθεις λεκτικές εκρήξεις προσομοιάζουν στις ζωώδεις ηδονικές κραυγές της σεξουαλικής ερωτοτροπίας. Μπορεί να μας έχει πρήξει κάποιους δίδυμους ωοειδείς αδένες με το φιλομνημονιακό «ωσαννά». Ίσως, όμως, δια της ερμηνείας που δώσαμε, να εξηγείται το γιατί ο μνημονιακός αυτός Ιεχωβάς, παίρνοντας καθάρια θέση στην μείζονα εθνική αντιπαράθεση ανάμεσα στους τζιτζιφιόγκους του Μνημονίου και τους τρωγλοδύτες του Αντιμνημονίου (aka Κρετίνοι εναντίον Ηλιθίων), εμφανίζεται πάντα φουριόζος, erect – έτοιμος για ρητορικές εκσπερματώσεις.


Ωστόσο, ορισμένα ερωτήματα παραμένουν: Είναι αυταπόδεικτα βλαξ ένας τύπος που ρωτάει «Πόουλ, ξέρεις από σαλάμι;». Ίσως ναι, ίσως και όχι – αυτό θα το πει ο (πάντα νουνεχής) εκλογέας. Είναι καλά από απόψεως ψυχικής υγείας, ένας τύπος που, στον 21ο αιώνα, πουλάει αντικομμουνισμό, ενώ ταυτόχρονα βλέπει τον κομματικό υπόκοσμο που εκπροσωπεί ως μια Γλυκοφιλούσα Παναγιά; Αυτό θα το πουν οι γιατροί. Αποτελεί ο Άδωνις την αρσενική, νεοδημοκρατική εκδοχή της Ζωής Κωνσταντοπούλου; Αυτό είναι απολύτως βέβαιο. Μπορεί να κάνει κανείς πολιτική καριέρα διαθέτοντας τέτοια φάτσα; Η ίδια η ζωή απαντά καταφατικά. Γιατί μυρίζει δυσάρεστα το στόμα του (και όχι μόνον μεταφορικώς); Αν δεν πρόκειται για ύπουλα βακτήρια ή για λανθασμένο τρόπο βουρτσίσματος, ίσως αιτία της πράγματι ανυπόφορης κακοσμίας να είναι ότι μιλά τόσο πολύ και, αναπόφευκτα, προκαλείται στοματική ξήρανση.

 

Παρενθετικά, όμως, πέραν του φορτίου βλακείας, δυσμορφίας, υστερίας ή και halitosis που μπορεί να κουβαλά κανείς, ας ειπωθεί ότι είναι καλό παιδί ο Άδωνις (περί αυτού, άλλωστε, μας έχει διαβεβαιώσει και ο θείος του, Μάκης Γιομπαζολιάς). Έχει πάρει από την οικογένειά του άρτια ανατροφή. Και πραγματικά λυπούμαστε για τον κατήφορο του βουλευτού και μικροεμπόρου. Είναι κρίμα, γιατί ο γραφικός αυτός νεαρός, ο κατάφορτος νευρώσεων και απωθημένων με την εμφανή ανισορροπία, έχει και αρετές· αρετές που θα μπορούσαν να τον προφυλάξουν από τον σημερινό του κατήφορο και να του εξασφαλίσουν μια ζωή που να ευωδιάζει, αν όχι λεπτότητα, τουλάχιστον αξιοπρέπεια. Γιατί υπήρξε τίμιος μεροκαματιάρης για να βγάλει το ψωμί του ο Άδωνις – το σωστό να λέγεται. Σκληρά εργαζόμενος, δεν είχε στη ζωή του καιρό για ιδιαίτερες διασκεδάσεις ούτε ανήκε ποτέ σε τίποτε demimonde. Ένας αγωνιστής τής βιοπάλης ήταν πάντα. Ένας βιοπαλαιστής που συνήθιζε να εργάζεται μέρα και νύχτα για τον επιούσιο, έστω και με αντικείμενο εργασίας κακοτυπωμένα και κακομεταφρασμένα βιβλία. (Άλλωστε, ξέρουμε σε ποια χώρα ζούμε· αν εξέδιδε τίποτε βιβλία ποιότητας, ουδείς θα τα αγόραζε…) Είναι, επίσης, συνεπής στις κοινοβουλευτικές του υποχρεώσεις. Και επιλέγει την οδό της σύγκρουσης (πράγμα σπάνιο στο σημερινό βασίλειο της πολιτικής ορθότητας), αν και μόνον προς τους πολιτικούς του αντιπάλους, καθώς γλείφει ελεεινά όποιον μπορεί να του φανεί χρήσιμος (εκδότες, μεγαλοδημοσιογράφους, τον λεβέντη αρχηγό του, μισοπλέμονους αντικαπνιστές γόνους εθνοπατέρες κοκ.). 


Εμείς, όμως, που συνηθίζουμε να κρίνουμε τους ανθρώπους όχι από τη συμπεριφορά τους στα «μεγάλα» (εκεί όπου οι φορεμένες μάσκες δίνουν και παίρνουν) αλλά από τα minutiae της ζωής, δίνουμε έμφαση στην ατόφια «λαϊκότητα» του αγοριού αυτού (με το παρωχημένο τζελ στα κατάμαυρα μαλλιά του), επικεντρωνόμενοι στην υπόθεση με το ρολόι. Πόσο πολλά αποκαλύπτει ετούτη η – φαινομενικά μικρή – υπόθεση… Και ποιον δε συγκίνησε η ιστορία με το Rolex, για το οποίο αγόρευσε με υπερηφάνεια ακόμη και από του βήματος της Βουλής; Ένα όνειρο ζωής που έγινε επιτέλους πραγματικότητα με αιματηρές οικονομίες… Μπορείς να μη συγκινηθείς; Μπορείς να μη δακρύσεις; Θα μπορούσες πολύ εύκολα να το χλευάσεις ετούτο δω το ανθρωπάκι· να το ειρωνευτείς. Και μόνο για το μασούριασμα οικονομιών ετών προκειμένου να αποκτήσει ένα λαϊκομπάνικο ρολόι –  Rolex! Και μάλιστα «μισό-μισό»! Και μάλιστα… μεταχειρισμένο! Σου έρχεται να κλάψεις για την τόση κατάντια. Θα μπορούσες, άνετα, να αναφωνήσεις: «Damn and blast! Άλλος ένας εκπρόσωπος των lower orders στα πράγματα, με τη γνωστή αισθητική και τη λιγούρα για εξουσία…» Όμως, όχι. Δεν θα τον χλευάσουμε. Γιατί ο πόθος του ταπεινού, με απωθημένα λαϊκού παιδιού, που θέλει να έχει (και να δείχνει) τα μετά κόπου αποκτηθέντα status symbols (και να παίρνει και κάμποσους πόντους μέσω αυτών), εμάς μας προκαλεί άφατη συμπάθεια…


Τελευταίο κρούσμα απροσμέτρητης γραφικότητας, το αγαπημένο του (γαλάζιο) ακουστικό (!!!) που ο πολιτικός μας έχει συνδέσει με το κινητό του τηλέφωνο, και εξ αιτίας του οποίου γελάει (πίσω από την πλάτη του) μέχρι δακρύων ολόκληρο το κοινοβούλιο. Τι περισσότερο να πει κανείς για μια τέτοια (ανεπίγνωστα) κωμική φλέβα…


Σε άλλες εποχές, θα εντυπωσίαζε ότι βρέθηκε κυβέρνηση (έστω και Ελληνοβαλκάνια) και πρωθυπουργός (έστω και εκ Καλαμάτας) να τοποθετήσει ως υπουργό μια τόσο μπουρλέσκ παρουσία, ένα γνήσιο τέκνο της trash TV – και μάλιστα χωρίς ν’ ανοίξει μύτη· και ότι κάποιοι «καθώς πρέπει» ανακάλυψαν τελευταία ότι πρόκειται και για έναν δεινό πολιτικό παίχτη που «σπάει αυγά», διαβλέποντας σημαντικές πολιτικές αρετές· και ότι η πολιτική έχει κατακρημνιστεί σε τέτοια βάθη, ώστε μπορεί να δέχεται ως παράγοντες της λειτουργίας της τόσο φαιδρές παρουσίες. Στους καιρούς, όμως, που ζούμε, σε συνθήκες δηλ. καθολικής αποκολοκύνθωσης, τίποτα πια δεν μπορεί να εκπλήξει.

Sunday, March 16, 2014

Ο Μανώλης



♣ Με οδύνη έγινε δεκτός ο θάνατος του Μανώλη (Evans), του ευγενικού άνδρα από τη Δημοκρατία της Γκάνας.

♣ Ήταν καλός άνθρωπος ο Μανώλης. Από τους ανθρώπους εκείνους που δεν αφήνουν πικρές εντυπώσεις στους γύρω τους. Μόνο θετικές είναι οι αναμνήσεις από ανθρώπους σαν τον Μανώλη.

♣ Ήταν αγαπητός σε όλους ο Μανώλης. Εξαιρετικά αγαπητός. Και στο άκουσμα της αναγγελίας του θανάτου του, οι πιο πολλοί αρχικά στάθηκαν δύσπιστοι, μη μπορώντας να πιστέψουν τη θλιβερή είδηση. Γιατί ήταν η χαρά της ζωής ο Μανώλης.

♣ Πόσων ετών ήταν ο Μανώλης; 53 ήταν, αλλά τον έκανες τουλάχιστον κατά 20 χρόνια νεότερο – ίσως ακόμα και κατά 30! Ένα θαύμα της φύσης ήταν ο Μανώλης.

♣ Μπορεί να μην άφησε ισχυρό χνάρι στη γη ο Μανώλης, ωστόσο διήγε όσον βίο του επέτρεψε ο Θεός με ανυποχώρητη εντιμότητα και ανθρωπιά – κι αυτό μόνο στα θετικά μπορεί να του πιστωθεί.

♣ Η ζωή, πάντως, δεν στάθηκε γενναιόδωρη απέναντι στον Μανώλη. Δεν του χάρισε ούτε μεγάλες απολαύσεις, ούτε πλούτη, ούτε τιμές και αξιώματα, ενώ υπήρξε φειδωλή και ως προς τον χρόνο που του παραχώρησε για να μείνει πάνω σε τούτη τη γη. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι ο Μανώλης δεν γεύτηκε και κάποιες χαρές – απλές, καθημερινές χαρές ενός απλού, καθημερινού ανθρώπου.

♣ Λιγοστές αλλά σημαντικές ήταν οι χαρές που χάριζε η ζωή στον Μανώλη. Μια βόλτα (συνήθως στο Πεδίον του Άρεως), κάμποση τηλεόραση, μια μπύρα με τους φίλους του, λίγο μπάσκετ όταν είχε καλό καιρό – αυτές ήταν, σε γενικές γραμμές, οι απλές, καθημερινές απολαύσεις του Μανώλη.

♣ Πίστευε στην ανάσταση σώματος και ψυχής ο Μανώλης. Ήταν Γκανέζος χριστιανός και δοξολογούσε τον Δημιουργό του για τη ζωή που του πρόσφερε, αλλά και για την αιώνια ζωή που επρόκειτο να του προσφέρει. Και από την άποψη αυτή, ο θάνατος, έστω και ο τόσο πρόωρος, δεν αποτελούσε για τον Μανώλη αιτία απελπισίας. Στο κάτω-κάτω, ποιος ξέρει, ίσως ο Μανώλης να είχε δίκιο, και μια δεύτερη ζωή να τον περιμένει – μακάρι πλουσιότερη και ευτυχέστερη από την πρώτη.

♣ Όσοι είχαν την τύχη να γνωρίσουν τον Μανώλη μιλούν για μια καρδιά μάλαμα. Όχι ότι δεν προδιέθετε και η εμφάνισή του για την εξαγωγή ενός τέτοιου συμπεράσματος. Πάντα με το χαμόγελο στα χείλη ήταν ο Μανώλης, θυμίζοντας σε όλους μας ότι η ζωή, παρά τις δυσκολίες της, δε θα ’πρεπε να οδηγεί στη δυσθυμία και την παραίτηση. Μια τέτοια θετική στάση ο Μανώλης την είχε κάνει, προ πολλού χρόνου, τρόπο ζωής.


♣ Αγάπησε την εργασία και της δόθηκε ολόψυχα. Γιατί ουδέποτε υπήρξε φυγόπονος ο Μανώλης. Τα επαγγελματικά αποδείχθηκαν δύσκολα στην Ελλάδα· κι οι ευκαιρίες λιγοστές – χωρίς αμφιβολία. Όμως, παρά το ότι αμειβόταν με φραγκοδίφραγκα, με την στήριξη κάμποσων ομοεθνών του και λιγοστών Ελλήνων, και με παντοτινό εφόδιο την απαράμιλλη εργατικότητά του, κατάφερνε να βγαίνει ασπροπρόσωπος από το καμίνι του καθ’ ημέραν βίου ο Μανώλης.

♣ Ήταν δημοκρατικός ο Μανώλης. Πίστευε απαρασάλευτα στην αξία κάθε ανθρώπου, από τον πρώτο ίσαμε τον τελευταίο, κι έβλεπε σαν γιορτή τη λαϊκή συμμετοχή. Να παίρνονται οι αποφάσεις συλλογικά ήταν το όνειρό του. Κι η άμεση δημοκρατία το ιδανικό του.

♣ Την αγαπούσε τη χώρα του ο Μανώλης – ήταν, για όσους τον ήξεραν, ένας φλογερός Γκανέζος πατριώτης. Αλλά αγάπησε σαν δεύτερη πατρίδα του και την Ελλάδα – κι αυτό είναι που μετράει!

♣ Ο Μανώλης – το είπαμε ήδη – καταγόταν από την Γκάνα, ωστόσο, από ένα περίεργο παιχνίδι της τύχης, πέθανε στη δικιά μας πατρίδα, την Ελλάδα μας, αλλά κι εδώ ετάφη, στα χώματα της σημαντικής ετούτης χώρας που τόσο λάτρεψε και από την οποία τόσο λατρεύτηκε.

♣ Ο ανεξίκακος Μανώλης θα μείνει στην καρδιά και τη μνήμη όσων είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν, για πολύ ακόμα· μέχρις ότου να έλθει και η δική τους ώρα για το μεγάλο ταξίδι.

♣ Καρτερικός και μηδέποτε βαρυγκομήσας ο Μανώλης, ουδέποτε υπήρξε διεκδικητικός. Απέφευγε να ζητήσει από τη ζωή τα μεγάλα και τα σπουδαία. Γι’ αυτό και πέθανε πένης και ανίσχυρος. Αλλά τουλάχιστον τίμιος μέχρι το αδόκητο τέλος.

♣ Ένας μικρός φόρος τιμής είναι το κείμενο ετούτο, σε έναν απλό, συνηθισμένο άνθρωπο, τον Μανώλη (Evans), σε έναν κλασσικό «άνθρωπο της διπλανής πόρτας», αλλά προικισμένο με θετικά στοιχεία ψυχής και συμπεριφοράς που μπορούν και αφήνουν σε όλους όσοι τον γνώρισαν ζωντανές, όμορφες ενθυμήσεις, ακόμη και τώρα που είναι πεθαμένος· δωρίζοντας πολύτιμα αποστάγματα εμπειρίας κι ανοίγοντας δρόμους για μια διαφορετική βιοτή, απλή μεν, ίσως εντελώς κοινή, αλλά γεμάτη ουσία και πληρότητα. Αυτό είναι το μάθημα ζωής που έδωσε με το παράδειγμά του, σ’ αυτή την σύντομη παρουσία του στη γη, ο Μανώλης.