Ο Μανώλης

♣ Με οδύνη έγινε δεκτός ο θάνατος του Μανώλη (Evans), του ευγενικού άνδρα από τη Δημοκρατία της Γκάνας.

♣ Ήταν καλός άνθρωπος ο Μανώλης. Από τους ανθρώπους εκείνους που δεν αφήνουν πικρές εντυπώσεις στους γύρω τους. Μόνο θετικές είναι οι αναμνήσεις από ανθρώπους σαν τον Μανώλη.

♣ Ήταν αγαπητός σε όλους ο Μανώλης. Εξαιρετικά αγαπητός. Και στο άκουσμα της αναγγελίας του θανάτου του, οι πιο πολλοί αρχικά στάθηκαν δύσπιστοι, μη μπορώντας να πιστέψουν τη θλιβερή είδηση. Γιατί ήταν η χαρά της ζωής ο Μανώλης.

♣ Πόσων ετών ήταν ο Μανώλης; 53 ήταν, αλλά τον έκανες τουλάχιστον κατά 20 χρόνια νεότερο – ίσως ακόμα και κατά 30! Ένα θαύμα της φύσης ήταν ο Μανώλης.

♣ Μπορεί να μην άφησε ισχυρό χνάρι στη γη ο Μανώλης, ωστόσο διήγε όσον βίο του επέτρεψε ο Θεός με ανυποχώρητη εντιμότητα και ανθρωπιά – κι αυτό μόνο στα θετικά μπορεί να του πιστωθεί.

♣ Η ζωή, πάντως, δεν στάθηκε γενναιόδωρη απέναντι στον Μανώλη. Δεν του χάρισε ούτε μεγάλες απολαύσεις, ούτε πλούτη, ούτε τιμές και αξιώματα, ενώ υπήρξε φειδωλή και ως προς τον χρόνο που του παραχώρησε για να μείνει πάνω σε τούτη τη γη. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι ο Μανώλης δεν γεύτηκε και κάποιες χαρές – απλές, καθημερινές χαρές ενός απλού, καθημερινού ανθρώπου.

♣ Λιγοστές αλλά σημαντικές ήταν οι χαρές που χάριζε η ζωή στον Μανώλη. Μια βόλτα (συνήθως στο Πεδίον του Άρεως), κάμποση τηλεόραση, μια μπύρα με τους φίλους του, λίγο μπάσκετ όταν είχε καλό καιρό – αυτές ήταν, σε γενικές γραμμές, οι απλές, καθημερινές απολαύσεις του Μανώλη.

♣ Πίστευε στην ανάσταση σώματος και ψυχής ο Μανώλης. Ήταν Γκανέζος χριστιανός και δοξολογούσε τον Δημιουργό του για τη ζωή που του πρόσφερε, αλλά και για την αιώνια ζωή που επρόκειτο να του προσφέρει. Και από την άποψη αυτή, ο θάνατος, έστω και ο τόσο πρόωρος, δεν αποτελούσε για τον Μανώλη αιτία απελπισίας. Στο κάτω-κάτω, ποιος ξέρει, ίσως ο Μανώλης να είχε δίκιο, και μια δεύτερη ζωή να τον περιμένει – μακάρι πλουσιότερη και ευτυχέστερη από την πρώτη.

♣ Όσοι είχαν την τύχη να γνωρίσουν τον Μανώλη μιλούν για μια καρδιά μάλαμα. Όχι ότι δεν προδιέθετε και η εμφάνισή του για την εξαγωγή ενός τέτοιου συμπεράσματος. Πάντα με το χαμόγελο στα χείλη ήταν ο Μανώλης, θυμίζοντας σε όλους μας ότι η ζωή, παρά τις δυσκολίες της, δε θα ’πρεπε να οδηγεί στη δυσθυμία και την παραίτηση. Μια τέτοια θετική στάση ο Μανώλης την είχε κάνει, προ πολλού χρόνου, τρόπο ζωής.

♣ Αγάπησε την εργασία και της δόθηκε ολόψυχα. Γιατί ουδέποτε υπήρξε φυγόπονος ο Μανώλης. Τα επαγγελματικά αποδείχθηκαν δύσκολα στην Ελλάδα· κι οι ευκαιρίες λιγοστές – χωρίς αμφιβολία. Όμως, παρά το ότι αμειβόταν με φραγκοδίφραγκα, με την στήριξη κάμποσων ομοεθνών του και λιγοστών Ελλήνων, και με παντοτινό εφόδιο την απαράμιλλη εργατικότητά του, κατάφερνε να βγαίνει ασπροπρόσωπος από το καμίνι του καθ’ ημέραν βίου ο Μανώλης.

♣ Ήταν δημοκρατικός ο Μανώλης. Πίστευε απαρασάλευτα στην αξία κάθε ανθρώπου, από τον πρώτο ίσαμε τον τελευταίο, κι έβλεπε σαν γιορτή τη λαϊκή συμμετοχή. Να παίρνονται οι αποφάσεις συλλογικά ήταν το όνειρό του. Κι η άμεση δημοκρατία το ιδανικό του.

♣ Την αγαπούσε τη χώρα του ο Μανώλης – ήταν, για όσους τον ήξεραν, ένας φλογερός Γκανέζος πατριώτης. Αλλά αγάπησε σαν δεύτερη πατρίδα του και την Ελλάδα – κι αυτό είναι που μετράει!

♣ Ο Μανώλης – το είπαμε ήδη – καταγόταν από την Γκάνα, ωστόσο, από ένα περίεργο παιχνίδι της τύχης, πέθανε στη δικιά μας πατρίδα, την Ελλάδα μας, αλλά κι εδώ ετάφη, στα χώματα της σημαντικής ετούτης χώρας που τόσο λάτρεψε και από την οποία τόσο λατρεύτηκε.

♣ Ο ανεξίκακος Μανώλης θα μείνει στην καρδιά και τη μνήμη όσων είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν, για πολύ ακόμα· μέχρις ότου να έλθει και η δική τους ώρα για το μεγάλο ταξίδι.

♣ Καρτερικός και μηδέποτε βαρυγκομήσας ο Μανώλης, ουδέποτε υπήρξε διεκδικητικός. Απέφευγε να ζητήσει από τη ζωή τα μεγάλα και τα σπουδαία. Γι’ αυτό και πέθανε πένης και ανίσχυρος. Αλλά τουλάχιστον τίμιος μέχρι το αδόκητο τέλος.

♣ Ένας μικρός φόρος τιμής είναι το κείμενο ετούτο, σε έναν απλό, συνηθισμένο άνθρωπο, τον Μανώλη (Evans), σε έναν κλασσικό «άνθρωπο της διπλανής πόρτας», αλλά προικισμένο με θετικά στοιχεία ψυχής και συμπεριφοράς που μπορούν και αφήνουν σε όλους όσοι τον γνώρισαν ζωντανές, όμορφες ενθυμήσεις, ακόμη και τώρα που είναι πεθαμένος· δωρίζοντας πολύτιμα αποστάγματα εμπειρίας κι ανοίγοντας δρόμους για μια διαφορετική βιοτή, απλή μεν, ίσως εντελώς κοινή, αλλά γεμάτη ουσία και πληρότητα. Αυτό είναι το μάθημα ζωής που έδωσε με το παράδειγμά του, σ’ αυτή την σύντομη παρουσία του στη γη, ο Μανώλης.